برچسب: اسپلیت تی

سندبلاست عملیاتی است که در آن ماسه یا سیلیس را با فشار هوای زیاد بر روی اجسام و سطوح پرتاب می کنند. در بسیاری از صنایع اجرایی در جهان تمیزکاری و صیقل دهی سطوح، چالشی است که سندبلاست به کمک آن آمده است. همان طور که می دانید یکی از ضرورت های پیش از آغاز عملیات هات تپ، ساخت اتصالات یا فیتینگ ها می باشد. البته از اتصالات در خدمات خط لوله استفاده زیادی می شود. هات تپ نیز برای اجرایش خود از اتصالات بهره گیری می کند. اتصالات خطوط لوله به انواع و اقسام گوناگونی وجود دارند. این اتصالات بر روی خط لوله نصب می شوند و عملیات مختلفی از طریق آن ها بر روی خط لوله انجام می شود. هات تپ یکی از عملیات هایی است که با استفاده از اتصالات، عملیات انشعاب گیری و یا تعمیرات خط لوله را بدون نیاز به خارج شدن لوله از سرویس دهی انجام می شود.

اتصالات در هات تپ

اتصالاتی که در عملیات هات تپ، مورد استفاده قرار می گیرند، عبارت اند از:

• اسپلیت تی
• سدل نیپل
• فول سدل و
• ولدولت

این اتصالات پیش از آغاز عملیات هات تپ، در محل کارگاه هات تپ ساخته می شوند و پس از ساخت سازوکارها و مراحلی را جهت بهبود کیفیت و شکل ظاهری پشت سر می گذارند، سپس به منطقه ی عملیاتی منتقل شده و در آن جا بر روی خط لوله نصب می شوند. پر استفاده ترین و کارآمدترین اتصالی که در بیش تر عملیات های هات تپ مورد استفاده قرار می گیرد، اسپلیت تی است. اسپلیت تی از اجزایی به نام پد، نیپل و فلنج ساخته می شود. پدها در اسپلیت تی دو تا هستند که هر کدام نیمی از جداره ی لوله را دربرگرفته و در کنار یکدیگر می توانند کل دیواره ی لوله را پوشش دهند و آن را به شکل کمربندی در میان بگیرند. در مرکز یکی از این پدها، حفره ای ایجاد می شود تا نیپل که قطعه ای استوانه ای شکل است بر روی آن نشسته و جوشکاری شود. نیپل نیز در قسمت فوقانی خود به فلنج وصل می شود. فلنج قطعه ای است که با استفاده از آن می توان کل سازه ی اسپلیت تی را به دیگر اجزا و قطعات مورد استفاده در عملیات هات تپ پیوند زد. در نهایت شکل سازه ی اسپلیت تی به صورت زیر خواهد بود.

برای ساخت اسپلیت تی مؤلفه هایی از جمله سایز لوله ی اصلی و انشعابی، ضخامت لوله، فشار سیال جاری درون لوله و غیره را در نظر می گیرند تا صحت در ایمنی و عملکرد فنی عملیات هات تپ را تضمین کنند. پس از در نظر گرفتن این مؤلفه ها نقشه ی اسپلیت تی طراحی می شود و پس از آن با استفاده از فرایندهایی مثل هوابرش، جوشکاری و غیره قطعات اسپلیت تی را تهیه و آن ها را سرهم بندی می کنند. پس از سرهم بندی اسپلیت تی، نیاز است تا سطح اسپلیت تی را به دقت صاف کرده و آن را صیقل دهند و سپس آن را برای رنگ کاری آماده کنند. این کار به این دلیل صورت می گیرد که در حین برشکاری یا جوشکاری، براده های هوابرش و پلیسه های جوشکاری و خیلی لکه های دیگر بر سطح اسپلیت تی باقی می ماند و ناهمواری های زیادی بر روی سطح آن به وجود می آورند. این ناهمواری ها بر روی سطح فلز می تواند در دراز مدت اتصال را دچار تخلخل در ساختار بدنه کنند و آن را به راحتی در برابر هوازدگی و پوسیدگی قرار دهد. بنابراین پس از ساخت این سازه ها، آن ها به مکان های مختلفی منتقل می کنند تا فرایند های تمیزکاری و صیقل دهی بر روی سطوح آن ها انجام می شود.

پس ساخت اسپلیت تی معمولاً سطح آن را با واترجت و سندبلاست تمیزکاری کرده و صیقل می دهند.

واترجت

ابتدا در فرایند واترجت اسپلیت را شستشو می دهند. واترجت نام دستگاهی است که آب را با فشار خیلی زیادی به سمت سطوح مختلف پرتاب می کند. فشار آب در حین پرتاب به سمت سطوح مختلف به حدی است که به راحتی می تواند اتصالات مولکولی شکل گرفته بین بدنه ی اسپلیت تی و دیگر موارد را سست کند و سطح اسپلیت تی را صاف و صیقلی کند.

اما موضوع ما در این نوشته سندبلاست است و قصد بر این است تا این فرایند را مفصلاً توضیح دهیم و موارد استفاده ی آن برای اسپلیت تی را برشمریم.

سندبلاست

روش کار سندبلاست به این صورت است که ماسه های سخت و ساینده که معمولاً از جنس سیلیس، مسباره و اکسید فلزات هستند، با استفاده از فشار هموایی که یک کمپرسور ایجاد می کند، شتاب گرفته و بر روی سطوح مختلف پاشیده می شوند.

همان طور که پیداست در این پروسه نیروی اصطکاکی زیادی به وجود می آید که می تواند سطوح را به راحتی تمیز کرده و صیقل دهد. این مساله را برای اولین بار ژنرال مخترع دستگاه سندبلاست کشف کرد. ژنرال تیلگمن فردی بود که پس از مشاهده ی شیشه ی کدر شده از طوفان شن، شروع به ساخت دستگاه سندبلاست کرد.

وقتی صحبت از مقاومت فلز می شود، استفاده از سندبلاست کاربردی خواهد بود. با استفاده از سندبلاست می توان بستر مناسبی را برای پرایمر مهیا کرد.

پرایمر

پرایمر پوششی است که خاصیت چسبندگی مناسبی دارد. بعد از تمیزکاری و صیقل دهی سطح فلات، این ماده را روی سطح فلز می ریزند تا مقاومت فلز را در برابر خوردگی و پوسیدگی افزایش دهند و همچنین میزان تخلخل و ناهمواری روی سطح فلز را کاهش دهند. با استفاده از پرایمر پوششی را به عنوان آستر روی فلز اعمال می کنند. پرایمرها نفوذ کننده های قوی هستند که داخل تمام شکاف ها و منافذ میکروسکوپی نفوذ می کنند و مانع از دسترس پذیری سطح فلز با اکسیژن هوا و در نهایت زنگ زدگی و خوردگی می شوند.  

به طور کلی، وقتی صحبت از مقاومت فلز می شود باید فرایند سندبلاست، روی سطح فلز پیاده شود و مقاومت سطحی فلز را به درجه  sa2/5 برساند تا پرایمر درحفره های ایجاد شده نشسته وخوب به سطح فلز بچسبد.

تمیزکاری و صافکاری هر سازه به سطح زبر آن بستگی دارد. زبری سطح این سازه ها پس از فرایند سندبلاست با استفاده از دستگاه زبر سنج یا رافنس گیج اندازه گیری می شود.

موارد و مزایای استفاده از سندبلاست

• زنگ زدایی و لکه برداری از سطح فلز
• پولیش مات و تمیزکاری سطوح سازه های فلزی
• زبر کردن سطوح قطعات جهت لعابکاری و تفلون کاری و در نتیجه ماندگاری و کیفیت بالای سازه
• آماده کردن سطوح قطعات جهت انجام انواع آبکاریهای صنعتی – تزئینی یا رنگ.

اجزای دستگاه سندبلاست

• دیگ سندبلاست
• کمپرسور باد
• شلنگ
• کلاه سندبلاست
• نازل سندبلاست

ساینده هایی که برای این فرایند مورد استفاده قرار می گیرند طیف گسترده ای از بلاستینگ ها هستند که درجات متفاوتی از سایش و اصطکاک را بر روی سطوح مختلف ایجاد می کنند.

سند بلاست سطوح فلزی

 یکی از معمولی ترین راه ها برای حفاظت مخازن، خطوط لوله، سازه های فلزی مثل اسپلیت تی و بدنه کشتی ها در مقابل عوامل خورنده ی محیط، پوشش به وسیله رنگ ها، رزین ها و عایق ها می باشد. داشتن یک سطح مناسب، تمیز و عاری از هرگونه زنگ زدگی جهت اجرای پوشش لازم و ضروری می باشد .
سازه هایی که در ابعاد کوچک تر ساخته می شوند در تمیز کاری سطوح، از روش های سنگ زنی، سمباده زنی و برس زنی بهره می گیرند اما سازه هایی که در ابعاد وسیع ساخته می شوندبا استفاده از سندبلاست (ماسه پاشی) تمیزکاری می شوند.
عملیات سند بلاست به دو منظور انجام میشود:۱-  زدودن و برطرف نمودن جرم های خارجی و زنگ زدگی و رسیدن به سطح فلز و ۲-  ایجاد زبری یا پروفیل مناسب در سطح فلز جهت چسبندگی بهتر پوشش یا موها.

سند بلاست بوسیله ذرات مختلف مانند ماسه سیلیسی، گریت آهن، پودر اکسید آلومینیوم و غیره انجام می پذیرد که هر کدام سطح مخصوص به خود را از حیث رنگ و درجه صافی ارائه می دهند.هر قدر دانه بندی ذرات درشت تر باشد پروفیل ایجاد شده بر روی سطح زبرتر خواهد بود؛ البته این امر به عوامل دیگری مانند فشار هوای مصرفی و فاصله یا زاویه برخورد ذرات نیز بستگی دارد.

فرایند ساخت اسپلیت تی در ابعاد مختلف به کمک موارد ذکر شده در فوق انجام شده و سپس اسپلیت تی آماده ی بهره برداری بر روی خط لوله خواهد شد. .

به طور کلی برای ایجاد انشعابات جدید در خطوط لوله از سه نوع اتصال استفاده می گردد. انتخاب هر یک از این اتصالات به متغیرهای عدیده خط لوله و سیال نظیر سایز لوله اصلی، نسبت سایز انشعاب جدید به سایز لوله اصلی، نوع سیال، فشار سیال، دمای سیال و مواردی از این دست بستگی دارد.

1. اتصال اسپلیت تی:

اتصال اسپلیت تی از به روز ترین و متداول ترین اتصالات محسوب می شود که مزیت آن نسبت به سایر اتصالات داشتن مقاومت بالای اتصال در برابر فشارهای وارده می باشد. از اسپلیت تی برای انشعاباتی که از حساسیت بالایی برخوردار می باشند و فشار وارده روی اتصال بالا است و همچنین در انشعاباتی که سایز لوله بالاست و پروژه از حساسیت بالایی برخوردار است استفاده می شود. دلیل بالا بودن مقاومت و استحکام اتصال اسپلیت تی را می توان در روش فیتینگ و تثبیت آن به طور کامل بر روی لوله و مراحل جوشکاری بالای این نوع اتصال دانست.

اسپلیت تی از چهار قسمت کلی پد بالا و پد پایین و نیپل اتصال و فلنج تشکیل شده است. عملیات مونتاژ این اتصال در دو مرحله انجام می گیرد. مرحله اول در داخل کارگاه تولیدی اتصال مونتاژ می گردد و مرحله نهایی  بر روی لوله اصلی در محل پروژه انجام می گیرد.

روش ساخت و مونتاژ اسپلیت تی:

همانطوری که در مطالب بالا گفته شد مونتاژ اولیه اتصال اسپلیت تی در داخل کارگاه انجام می گیرد. ابتدا لوله به طول و سایز مورد نظر با دقت بالا بریده می شود سپس در راستای طولی به دو قسمت تقسیم می شود. لازم به ذکر است کلیه عملیات برش کاری لوله با دستگاه هوا برش انجام می گیرد. بعد از انجام برش کاری لوله کلیه لبه های برش خورده این قطعه از اسپلیت تی با دقت کامل زاویه دار و برای انجام عملیات جوشکاری آماده می شوند. دو قسمت جدا شده لوله پد بالا و پایین اتصال نامیده می شوند.

عملیات بعدی مونتاژ کاری اتصال مربوط به پد بالایی می باشد. که نیپل اتصال و فلنج بایستی بر روی آن مونتاژ گردند. انجام این مرحله نیازمند دقت بسیار بالایی است. در ابتدا بر اساس سایز لوله انشعابی یا همان نیپل که بر روی پد نصب می گردد با استفاده از هوا برش البته با دقت بالا برش بر روی پد بالایی اسپلیت تی انجام می شود . لازم به ذکر است که در این مرحله از شابلون هایی برای برش دقیق سوراخ استفاده می گردد که قبلا توسط مهندسین طراحی گردیده است. پس از اتمام برشکاری و ایجاد سوراخ بر روی پد بالایی لبه های محل برش به طور کامل و دقیق پخ زده می شود تا عملیات جوشکاری نیپل بر روی آن با دقت بالایی انجام گردد. مرحله بعد مونتاژ اتصال نیپل و فلنج اسپلیت تی بر روی پد می باشد. در خصوص نیپل و فلنج نصب شده بایستی جوشکاری با بالاترین دقت و توسط افراد مجرب این کار انجام پذیرد. همچنین تراز کردن نیپل و فلنج حین عملیات جوشکاری از نکات مهم دیگر می باشد. در بعضی موارد انشعاب ممکن است به شکل زاویه دار باشد که بایستی اتصال نیپل به پد بالایی با زاویه باشد که عملیات مونتاژ آن به مراتب سخت تر از حالت قائم می باشد. پس از اتمام مونتاژ کاری اتصال آماده ارسال به پروژه جهت نصب بر روی لوله می باشد. لازم به ذکر است قبل از نصب و فیتینگ اسپلیت تی بر روی اصلی لوله تست جوش توسط بازرسین جوش بر روی اتصال انجام می گیرد ، تا صحت جوشکاری اتصال اسپلیت تی توسط کارفرما تأیید شود.

2. اتصال سدل نیپل:

سدل نیپل یکی دیگر از اتصالاتی که در انشعاب گیری خطوط لوله به کار گرفته می شود. سدل نیپل به شکل نیم تنه حول لوله قرار گرفته می شود.

اجزای تشکیل دهنده سدل نیپل:

1. سدل: یک قطعه به شکل حلقوی و هم سایز و هم ضخامت با لوله اصلی می باشد. روی لوله اصلی جوشکاری می شود و همچون جداره ای باعث تقویت نیپل در محل اتصال می گردد.
2. نیپل: حکم ورودی انشعاب جدید را داراست نیپل به طور عمود در محل نصب و جوشکاری می شود. یک سر نیپل حلقوی است که بایستی به طور کامل بر سطح لوله یا مخزن بنشیند و سر دیگر آن کاملا صاف می باشد که فلنج بر روی آن نصب می گردد.
3. فلنج: متناسب با فشار خط لوله و سایز انشعاب انتخاب می گردد و بر روی نیپل جوشکاری می شود.

موارد استفاده سدل نیپل:

1. در موادی که سایز لوله اصلی بسیار بزرگ می باشد و در انشعابات مخازن از این روش جهت ایجاد انشعاب استفاده می گردد.
2. زمانی که سایز انشعاب کوچک باشد و فشار سیال موجود در لوله بالا نباشد.

اتصال ولدولت:

زمانی ازین روش اتصال استفاده می شود که نیاز داریم یک لوله بر روی لوله دیگر نصب گردد. این در حالی است که امکان نصب یک لوله به طور مستقیم بدون هیچ رابطی بر روی لوله دیگر وجود ندارد .این اتصال به عنوان حلقه واسط میان خط موجود و خط انشعابی عمل می کند. ولدولت جز اتصالات فاقد سدل می باشد.

این اتصال فقط شامل یک نیپل می شود که مستقیما روی لوله نصب می گردد. ولدولت از جمله اتصالاتی است که جوشکاری آن روی لوله به صورت سر به سر انجام می گیرد.(در جوش کاری سر به سر یا لب به لب یک از دو قطعه نسبت به خط جوش زاویه ۹۰ درجه دارند. )

ولدولت از هر دو سر به شکل v پخ خورده است که یک سر آن روی لوله قرار می گیرد و جوشکاری می شود و سر دیگر آن نیز فلنج قرار می گیرد و جوش می خورد. تنها ضامن بقای استحکام ولدولت کیفیت جوشکاری آن می باشد.

موارد استفاده از ولدولت:

1. زمانیکه نسبت سایز انشعاب به سایز لوله اصلی بسیار پایین باشد
2. زمانیکه سایز انشعاب گیری کوچک باشد
3. زمانیکه فشار سیال درون خط پایین باشد.

تشخیص استفاده از هر یک از اتصالات ذکر شده بر عهده تیم مهندسی پیمانکار و کارفرماست. این مجموعه با تبادل اطلاعات و جمع آوری داده ها و بر اساس استانداردها و الزامات خطوط لوله و جوشکاری اتصال مورد نظر را انتخاب کرده و مطالعات و محاسبات لازم جهت ساخت طراحی و ساخت را انجام می دهند.

اسپلیت تی در مقایسه با دیگر اتصالات، فیتینگی قوی تر است بنابراین برای عملیات های سنگین تر انشعاب گیری از آن استفاده می شود، اما در صورتی که شرایط ساده تر و آسان تر بود از اتصالات دیگر استفاده می شود. در صورتی که نیاز به اسپلیت تی در نتیجه مطالعات ضروری تشخیص داده شد باید از اپراتورها و جوشکاران حرفه ای و بهترین ابزارها و تجهیزات برای ساخت اسپلیت تی بهره برده شود. این اتصال در مقایسه با سایر اتصالات دارای ویژگی منحصر به فردی است و آن دو تکه بودن و تمام محیطی بودن آن است.

اسپلیت تی در کنار سایر اتصالات دائمی خطوط لوله از جمله فرآورده های خط لوله به شمار می رود که به دلیل موارد کاربردی متعدد می تواند نیازهای خطوط لوله در زمینه انشعاب گیری را برطرف نماید. شرکت ها و پیمانکاران سازنده اسپلیت تی، این اتصال را مستحکم ترین نوع اتصال در میان تمامی اتصالاتی می دانند که در انشعاب گیری و سایر موارد کاربردی خطوط لوله به کار خواهند رفت. از این رو در اکثر موارد اسپلیت تی بر سایر اتصالات ترجیح داده می شود. اما باید توجه داشت که صرف مقاومت بالای split tee در برابر فشارهای خارجی و داخلی دلیلی بر بی دقتی و اهمال در فرایند ساخت نخواهد شد. این اتصال مراتب ساخت بسیار یپیچیده و توأم یا شاخص ها و معیارهای تعیین کننده متعددی دارد، از این رو باید حین طراحی و ساخت به تمامی این معیازها توجه داشت. در ضمن این که باید توجه ویژه به فرایندهایی داشت که به صورت خارجی بر این اتصال فشار وارد آورده و می توانند برای آن مخرب باشند.

یکی از مهم ترین فاکتورها در تعیین و ساخت نوع اسپلیت تی فشارهای وارده از ناحیه خود خط لوله و سیال است. در مواقعی فشار آن چنان بالاست که بدون ابزاهای تقویت کننده و پشتیبان امکان عملکرد صحیح این اتصال وجود ندارد. شرکت پیشگام صنعت ابزار پروژه های متعددی را تجربه کرده است که در آن و بر حسب داده های فنی که از کارفرما دریافت کرده است، ساخت یک split tee  باتصالات و قطعات معمول پاسخگوی نیاز نبوده است. در چنین مواردی ممکن است یک سازنده نامتبحر یا تن به ریسک داده و اسپلیت تی را با وجود خطرات و ضریب ریسک بالایی که دارد بسازد و روی خط نصب کند. این امر از لحاظ استانداردهای فنی و ایمنی عملی بسیار پرمخاطره بوده و خط لوله را ر معرض آسیب های جدی قرار می دهد. حتی ممکن است این خطرات بلافاصله پس از راه اندازی انشعاب خود را نشان ندهند اما به مرور و با کاهش توان مقاومتی اتصال به یکباره دچار بروز سانحه در محل نصب باشیم. ایحاد نشتی، فوران سیال، ترکیدن اتصال، باز شدن خطوط جوشکاری لوله، دفرمه شدن اسپلیت تی و تغییر شکل محسوس آن به نحوی که به خود خط لوله نیز آسیب وارد کند، تغییر موقعیت و زاویه نصب و بروز آسیب در محل نصب ولو به اتصال و مواردی از این دست نتایج محاسبات نادرست و کوتاهی در استفاده از اتصالی متناسب با خط لوله خواهند بود.

در این شرایط سازنده اسپلیت تی می بایست با صداقت بر عدم امکان ساخت یک اتصال مستحکم در برابر فشارهای خط اذعان کند. اما از سوی دیگر شرکت پیشگام صنعت ابزار طی سالیان متمادی ساخت اسپلیت تی و انشعاب گیری خطوط لوله توانسته است طراحی های ویژه و منحصر به فرد در زمینه نصب قطعات تقویتی روی خط لوله انجام دهد. از موارد لزوم این کار می توان به فاکتورهای زیر اشاره کرد:

• زمانی که سایز لوله اصلی بالا باشد و سایز انشعاب نیز در کنار آن بالا باشد. هر چه این نسبت به ۱ نزدیک تر باشد مقاومت اتصال در برابر فشارهای وارد از ناجیه لوله بیشتر خواهد بود.
• زمانی که دما و فشار سیال و نوع آن به نحوی باشند که فشار بالایی از ناحیه آن بر split tee وارد می شود. در این صورت نیز نیاز به اتخاذ تدابیر ویژه در طراحی و ساخت اسپلیت تی است.
• زمانی که قرار است اتصال پس از اتمام انشعاب گیری تحت فشارهای خارجی باشد. برای مثال زمانی که کار در محیط خفاری شده انجام می شود و قرار است پس از نصب اتصال و انشعاب گیری دوباره روی آن خاک ریزی انجام شود، طبیعتاً فشاری از این ناحیه به اتصال وارد خواهد آمد که پیشاپیش باید تصمیمات ویژه در خصوص آن اتخاذ شده باشد.
• با توجه به زلزله خیز بودن اقصی نقاط کشور، و به طور کلی به منظور اتخاذ احتیاطات ویژه در خصوص سوانح و وقایعی که می توانند به صورت حادثه ای بر مجموعه فشار نامتعارف وارد کنند، می بایست تصمیمات صحیح در نظر گرفته شود. ساخت اسپلیت تی ضد زلزله از جمله فرایندهایی است که شرکت پیشگام صنعت ابزار در خصوص آن دارای دانش و مهارت کافی است و در مواردی که قرار است اتصال در زیر زمین دفن شود و مواردی از این دست، ما به کارفرمایان توصیه می کنیم که حتما از اتصالات ضد زلزله split tee برای خطوط لوله خود بهره ببرند.

فرمول های مختلفی برای تقویت و پشتیبانی از اتصال اسپلیت تی در مواجهه با چنین رویدادها و شرایط نامتعارفی وجود دارد. یکی از آن ها ساخت فول سدل با صفحات تقویتی متعدد برای اسپلیت تی است. در این اتصال هم پد سدل و هم نیپل split tee با استفاده از قطعات اضافی پشتیبانی می شود و مجموعه مجهز برای تداوم کار خواهد شد.

شرکت پیشگام صنعت ابزار پروژه های متعددی را از طریق اتصال فول سدل به انجام رسانده است که تمامی آن ها نتیجه مثبت داشته اند. انجام پروژه انشعاب از خط ۳۶ اینچی به سایز انشعاب ۲۴ اینچ تحت فشار بالا، در یکی از پالایشگاه های اربیل، اقلیم کردستان عراق یکی از آن ها بوده است. در پروژه هایی از این دست از آن جا که اتصال به وساطت قطعات تقویتی وزن بیشتری پیدا می کند، حتما می بایست از ساپورت ها و زیربناهای تقویت کننده محل نصب استفاده کرد تا وزن اتصال روی لوله بار نشود و باعث تغییر فرم و انحراف، و زاویه دار شدن آن نشود.

اسپلیت تی- اسپلیت تی فول سدل- ساخت اسپلیت تی