اسپلیت تی و انواع اتصال لوله

به طور کلی برای ایجاد انشعابات جدید در خطوط لوله از سه نوع اتصال استفاده می گردد. انتخاب هر یک از این اتصالات به متغیرهای عدیده خط لوله و سیال نظیر سایز لوله اصلی، نسبت سایز انشعاب جدید به سایز لوله اصلی، نوع سیال، فشار سیال، دمای سیال و مواردی از این دست بستگی دارد.

  1. اتصال اسپلیت تی:

اتصال اسپلیت تی از به روز ترین و متداول ترین اتصالات محسوب می شود که مزیت آن نسبت به سایر اتصالات داشتن مقاومت بالای اتصال در برابر فشارهای وارده می باشد. از اسپلیت تی برای انشعاباتی که از حساسیت بالایی برخوردار می باشند و فشار وارده روی اتصال بالا است و همچنین در انشعاباتی که سایز لوله بالاست و پروژه از حساسیت بالایی برخوردار است استفاده می شود. دلیل بالا بودن مقاومت و استحکام اتصال اسپلیت تی را می توان در روش فیتینگ و تثبیت آن به طور کامل بر روی لوله و مراحل جوشکاری بالای این نوع اتصال دانست.

فرایند ساخت اسپلیت تی از طریق جوشکاری اسپلیت تی اسپلیت تی و انواع اتصال لوله split tee weld
ساخت اسپلیت تی و مونتاژ قطعات آن

اسپلیت تی از چهار قسمت کلی پد بالا و پد پایین و نیپل اتصال و فلنج تشکیل شده است. عملیات مونتاژ این اتصال در دو مرحله انجام می گیرد. مرحله اول در داخل کارگاه تولیدی اتصال مونتاژ می گردد و مرحله نهایی  بر روی لوله اصلی در محل پروژه انجام می گیرد.

روش ساخت و مونتاژ اسپلیت تی:

همانطوری که در مطالب بالا گفته شد مونتاژ اولیه اتصال اسپلیت تی در داخل کارگاه انجام می گیرد. ابتدا لوله به طول و سایز مورد نظر با دقت بالا بریده می شود سپس در راستای طولی به دو قسمت تقسیم می شود. لازم به ذکر است کلیه عملیات برش کاری لوله با دستگاه هوا برش انجام می گیرد. بعد از انجام برش کاری لوله کلیه لبه های برش خورده این قطعه از اسپلیت تی با دقت کامل زاویه دار و برای انجام عملیات جوشکاری آماده می شوند. دو قسمت جدا شده لوله پد بالا و پایین اتصال نامیده می شوند.

عملیات بعدی مونتاژ کاری اتصال مربوط به پد بالایی می باشد. که نیپل اتصال و فلنج بایستی بر روی آن مونتاژ گردند. انجام این مرحله نیازمند دقت بسیار بالایی است. در ابتدا بر اساس سایز لوله انشعابی یا همان نیپل که بر روی پد نصب می گردد با استفاده از هوا برش البته با دقت بالا برش بر روی پد بالایی اسپلیت تی انجام می شود . لازم به ذکر است که در این مرحله از شابلون هایی برای برش دقیق سوراخ استفاده می گردد که قبلا توسط مهندسین طراحی گردیده است. پس از اتمام برشکاری و ایجاد سوراخ بر روی پد بالایی لبه های محل برش به طور کامل و دقیق پخ زده می شود تا عملیات جوشکاری نیپل بر روی آن با دقت بالایی انجام گردد. مرحله بعد مونتاژ اتصال نیپل و فلنج اسپلیت تی بر روی پد می باشد. در خصوص نیپل و فلنج نصب شده بایستی جوشکاری با بالاترین دقت و توسط افراد مجرب این کار انجام پذیرد. همچنین تراز کردن نیپل و فلنج حین عملیات جوشکاری از نکات مهم دیگر می باشد. در بعضی موارد انشعاب ممکن است به شکل زاویه دار باشد که بایستی اتصال نیپل به پد بالایی با زاویه باشد که عملیات مونتاژ آن به مراتب سخت تر از حالت قائم می باشد. پس از اتمام مونتاژ کاری اتصال آماده ارسال به پروژه جهت نصب بر روی لوله می باشد. لازم به ذکر است قبل از نصب و فیتینگ اسپلیت تی بر روی اصلی لوله تست جوش توسط بازرسین جوش بر روی اتصال انجام می گیرد ، تا صحت جوشکاری اتصال اسپلیت تی توسط کارفرما تأیید شود.

  1. اتصال سدل نیپل:

سدل نیپل یکی دیگر از اتصالاتی که در انشعاب گیری خطوط لوله به کار گرفته می شود. سدل نیپل به شکل نیم تنه حول لوله قرار گرفته می شود.

اجزای تشکیل دهنده سدل نیپل:

  1. سدل: یک قطعه به شکل حلقوی و هم سایز و هم ضخامت با لوله اصلی می باشد. روی لوله اصلی جوشکاری می شود و همچون جداره ای باعث تقویت نیپل در محل اتصال می گردد.
  2. نیپل: حکم ورودی انشعاب جدید را داراست نیپل به طور عمود در محل نصب و جوشکاری می شود. یک سر نیپل حلقوی است که بایستی به طور کامل بر سطح لوله یا مخزن بنشیند و سر دیگر آن کاملا صاف می باشد که فلنج بر روی آن نصب می گردد.
  3. فلنج: متناسب با فشار خط لوله و سایز انشعاب انتخاب می گردد و بر روی نیپل جوشکاری می شود.
جوشکاری سدل نیپل روی لوله و تست جوش اسپلیت تی اسپلیت تی و انواع اتصال لوله saddle nipple min
سدل نیپل

موارد استفاده سدل نیپل:

  1. در موادی که سایز لوله اصلی بسیار بزرگ می باشد و در انشعابات مخازن از این روش جهت ایجاد انشعاب استفاده می گردد.
  2. زمانی که سایز انشعاب کوچک باشد و فشار سیال موجود در لوله بالا نباشد.

اتصال ولدولت:

زمانی ازین روش اتصال استفاده می شود که نیاز داریم یک لوله بر روی لوله دیگر نصب گردد. این در حالی است که امکان نصب یک لوله به طور مستقیم بدون هیچ رابطی بر روی لوله دیگر وجود ندارد .این اتصال به عنوان حلقه واسط میان خط موجود و خط انشعابی عمل می کند. ولدولت جز اتصالات فاقد سدل می باشد.

این اتصال فقط شامل یک نیپل می شود که مستقیما روی لوله نصب می گردد. ولدولت از جمله اتصالاتی است که جوشکاری آن روی لوله به صورت سر به سر انجام می گیرد.(در جوش کاری سر به سر یا لب به لب یک از دو قطعه نسبت به خط جوش زاویه ۹۰ درجه دارند. )

ولدولت از هر دو سر به شکل v پخ خورده است که یک سر آن روی لوله قرار می گیرد و جوشکاری می شود و سر دیگر آن نیز فلنج قرار می گیرد و جوش می خورد. تنها ضامن بقای استحکام ولدولت کیفیت جوشکاری آن می باشد.

موارد استفاده از ولدولت:

  1. زمانیکه نسبت سایز انشعاب به سایز لوله اصلی بسیار پایین باشد
  2. زمانیکه سایز انشعاب گیری کوچک باشد
  3. زمانیکه فشار سیال درون خط پایین باشد.
ولدولت در کنار اسپلیت تی برای انشعاب گیری لوله استفاده می شود اسپلیت تی اسپلیت تی و انواع اتصال لوله weldolet min
ولدولت برای انشعاب لوله

تشخیص استفاده از هر یک از اتصالات ذکر شده بر عهده تیم مهندسی پیمانکار و کارفرماست. این مجموعه با تبادل اطلاعات و جمع آوری داده ها و بر اساس استانداردها و الزامات خطوط لوله و جوشکاری اتصال مورد نظر را انتخاب کرده و مطالعات و محاسبات لازم جهت ساخت طراحی و ساخت را انجام می دهند.

اسپلیت تی در مقایسه با دیگر اتصالات، فیتینگی قوی تر است بنابراین برای عملیات های سنگین تر انشعاب گیری از آن استفاده می شود، اما در صورتی که شرایط ساده تر و آسان تر بود از اتصالات دیگر استفاده می شود. در صورتی که نیاز به اسپلیت تی در نتیجه مطالعات ضروری تشخیص داده شد باید از اپراتورها و جوشکاران حرفه ای و بهترین ابزارها و تجهیزات برای ساخت اسپلیت تی بهره برده شود. این اتصال در مقایسه با سایر اتصالات دارای ویژگی منحصر به فردی است و آن دو تکه بودن و تمام محیطی بودن آن است.

ولدولت و کاربرد آن

ولدولت (Weldolet) در کنار طیف گسترده ای از سایر فیتینگ ها، اتصالات خطوط لوله به منظور ایجاد انشعاب جدید روی لوله یا مخزن به شمار می رود. زمانی که یک خط لوله در محل نصب شده است و نیاز داریم که یک خط لوله جدید روی لوله موجود انشعاب دهیم می بایست ابتدا به ساکن ورودی انشعاب جدید را مشخص کنیم. اتصالات خطوط لوله به این منظور استفاده می شوند، چرا که علی الخصوص زمانی که خط به بهره برداری رسیده است امکان نصب یک لوله جدید روی لوله موجود به صورت مستقیم وجود ندارد. به این منظور باید یک اتصال به عنوان حلقه واسط میان خط موجود و خط لوله انشعابی جدید ایجاد کرد. این اتصال می تواند از نوع ولدولت باشد. معمولاً پس از نصب اتصال مذکور یک ولو نیز روی آن نصب می شود تا برنامه ریزان مجتمع صنعتی قادر به کنترل و مدیریت خط انشعابی باشند. برای مثال چه بسا نیاز به آن باشد که خط انشعابی جدید از فعالیت متوقف شود و در عین حال خط لوله اصلی به فعالیت خود ادامه بدهد. در این شرایط می بایست پیشاپیش روی ورودی خط انشعابی یک ولو نصب کرد تا در مواقع نیاز جریان سیال درون آن را متوقف کرد.

ولدولت جزو خانواده اتصالات فاقد سدل محسوب می شود. این اتصالات دارای پدهای سدل پشتیبان نیستند و فقط دارای یک نیپل می باشند که مستقیماً روی لوله جوشکاری می شود. این دسته اتصالات در مقابل اتصالاتی قرار می گیرند که دارای سدل می باشند. از حیث پشتیبانی از نیپل اتصال، فیتینگ ها را می توان به سه دسته تقسیم کرد:

  • اتصالاتی که دارای پوشش های کمربندی تمامی محیطی می باشند و کل محیط خارجی خط لوله اصلی را پوشش می دهند. این دسته اتصالات بیشترین پشتیبانی را از نیپل خود دارند و مستحکم ترین اتصال جهت کنترل فشار سیال و لوله می باشند. اسپلیت تی و اتصالت سدل نیپل تمام محیطی از این دسته محسوب می شوند.
اسپلیت تی نصب شده روی خط لوله کردستان عراق ولدولت ولدولت و کاربرد آن
اسپلیت تی
  • اتصالاتی که دارای پدهای تقویت کننده حول نیپل می باشند اما این پدها جزئی بوده و تمام محیطی نمی باشند. انواع مدل های سدل نیپل از این نوع اتصال ساخته و نصب می شود که دارای کاربردهای متفاوت می باشند.
  • اتصالاتی که به طور کلی فاقد سدل یا هر گونه پد تقویت کننده هستند. در این اتصالات نیپل مستقیما روی خط لوله جوشکاری می شود. گروخ اتصالات O-let از جمله این فیتینگ ها می باشند که ولدولت یکی از آن هاست. در کنار اتصالاتی دیگر نظیر ساکولت و تردولت نیز می باشند که مکانیزم و کاربرد متفاوتی دارند. ولدولت اصولاً اتصالی است که جوشکاری آن روی لوله به صورت سر به سر انجام می شود و وجه تمایز آن با دیگر اتصالات از این دسته نیز در همین نکته می باشد. در جوشکاری سر به سر یا لب به لب یکی از دو قطعه نسبت به خط جوش زاویه ۹۰ درجه دارند.

ولدولت از هر دو سو به صورت پخ خورده و V شکل می باشد که یک سر آن روی لوله قرار داده می شود و روی آن جوشکاری می شود، و روی سر دیگر آن نیز فلنج قرار می گیرد و جوشکاری فلنج روی ولدولت انجام می پذیرد. فلنج به این منظور نصب خواهد شد که ولوی که روی ولدولت می نشیند با فلنج درگیر شده و با آن پیچ و مهره شود. از آن جا که این اتصال فاقد پدهای تقویت کننده است در خصوص جوشکاری آن باید دقت ویژه داشت. تنها ضامن بقای عملکرد ولدولت روی خط لوله کیفیت جوشکاری آن روی لوله است و از این رو جوشکاری انجام شده باید بیشترین ضریب استحکام را برای این اتصال به ارمغان بیاورد. استفاده از جوشکاران متبحر و حرفه ای و مسلط به کار در این زمینه ضروری است.

ولدولت اغلب زمانی استفاده می شود که انشعاب ما به صورت ردیوس برنچ می باشند و فشار خط پایین است. به طوری کلی موارد استفاده از ولدولت در مقایسه با اتصالاتی نظیر اسپلیت تی و سدل نیپل به شرح زیر است:

  • زمانی که نسبت انشعاب به نسبت قطر لوله بسیار کمتر باشد. هر چه این نسبت بالاتر می رود ضریب ایمنی ولدولت به لحاظ فنی کاهش خواهد یافت.
  • زمانی که سایز انشعاب گیری کوچک باشد. برای مثال حتی برای انشعاب گیری ۴ اینچ و ۶ اینچ هم بسیاری از برنامه ریزان به سراغ اتصالتی نظیر سدل نیپل می روند البته این حکم کلی نیست و بستگی به شرایط فنی کار دارد.
  • زمانی که فشار سیال درون خط پایین باشد و به اتصال انشعابی نیروی زیاده از وارد نشود.

در خصوص انتخاب ولدولت به عنوان اتصال انشعابی باید به موارد فوق توجه داشت. در صورتی که این آیتم ها مصداق عملیاتی داشتند دیگر استفاده از اسپلیت تی و سایر اتصالات نظیر سدل نیپل مقرون به صرفه نخواهد بود و می بایست از ولدولت استفاده کرد. بسیاری از پیمانکاران و مجریان عملیات های انشعاب خط لوله این گونه تصور می کنند که در هر حالتی استفاده از اتصالات مستحکم تری نظیر اسپلیت تی بهتر است، در حالی که این گونه نیست. در هر مورد باید از اتصالی بهره گرفت که بیشترین کارایی و کیفیت را برای خط و انشعاب خواهد داشت. اگر قرار بر این باشد که از اتصال اسپلیت تی استفاده شود ولی به خط فشار نامتعارف و وزن اضافی و غیر ضروری بار شود دیگر بهره گرفتن از اسپلیت تی توجیه فنی نخواهد داشت.

اسپلیت تی ولدولت ولدولت و کاربرد آن photo 2017 07 28 17 19 07 1
ساخت اسپلیت تی

انتخاب نوع اتصال برای انشعاب گیری یگی از فرایندها مهندسی کار انشعاب است که پیش از تصمیم گیری اجرایی باید صورت گیرد و انتخاب بهترین و مناسب ترین اتصال مطابق با نیاز و شرایط کار از اصولی است که نباید نسبت به آن بی اهمیت بود. شرکت پیشگام صنعت ابزار با توجه به تجارب چندین ساله خود در زمینه انشعاب گیری از خطوط لوله با تمامی استانداردها، معیارها و شاخص های انتخاب نوع اتصال آشناست و در این زمینه می تواند مشتریان محترم را یاری رساند.

ولدولت– اتصال ولدولت- اسپلیت تی