مواد شیمیایی و مخاطرات آن در عملیات هات تپ

هر محیط کاری به نوبه خود دارای مخاطرات مواد شیمیایی است که سلامت افراد حاضر در آن محیط را به خطر می اندازد. هر ماده شیمیایی دارای خواص و ماهیتی منحصر است و حد مجازی برای مواجهه دارد. معنی این جمله این است که افراد تنها در برابر حد مشخصی از مواد شیمیایی می توانند سلامت خود را تضمین کنند و در صورتی که قرارگیری در مجاورت این مواد از حد مشخصی عبور کند، سلامت فرد به خطر می افتد. حد مجاز برخی مواد شیمیایی بسیار کم است و برخی دیگر در طبقاتی با حد مجاز بالاتر قرار دارند. اما مواد شیمیایی مختلفی نیز وجود دارند که بدن انسان به ناچیزترین مقدار آنها واکنش منفی نشان می دهد.

مواد شیمیایی در هات تپ  مواد شیمیایی مواد شیمیایی و مخاطرات آن در عملیات هات تپ E3MGAHVG2ZDKJMVSFFGLQGF3QM
مواد شیمیایی در هات تپ

حدود تماس مجاز با آلاینده ها و مواد شیمیایی و سمی با استفاده از استانداردی به نام محدوده آستانه مجاز یا TLV شناخته می شود. این میزان برای بسیاری از حیطه های کاری و نیز بسیاری مواد شیمیایی بیان شده است. اما باید دقت داشت که این مقدار مرز خطر و بی خطری برای تمام افراد جامعه و تمام گروه سنین نمی باشد.

حد تراکم مجاز مواد شیمیایی برای ۸ ساعت کار در طول روز و ۴۰ ساعت کار در طول هفته تعیین شده است. افراد باید بدون بروز هیچ گونه علائم جانبی در طول این مدت در مجاورت این مواد قرار گیرند.

رویارویی کوتاه مدت با مواد شیمیایی حداکثر تراکمی است که کارگران در محیط کار در طی مدت کوتاه (۱۵ دقیقه) و پیوسته با آلاینده های محیط کار تماس دارد. این مجاورت و رویارویی باید بدون بروز هیچ گونه عوارضی در افراد اتفاق بیفتد. البته این تماس در هر نوبت ۸ ساعته نباید بیشتر از ۴ مرتبه صورت گیرد و فاصله زمانی بین دو تماس نباید بیشتر از یک ساعت باشد.

محیط کارگاه و عملیات هات تپ نیز به گونه ای است که انتشار مواد شیمیایی مضر در آن به وفور اتفاق می افتد.

مخاطرات شیمیایی در کارگاه هات تپ

در کارگاه هات تپ اعمال گوناگونی به منظور ساخت اتصالات خطوط لوله و نیز ساخت قطعات مختلف ماشین هات تپ انجام می شود. این اعمال عبارت اند از جوشکاری، برشکاری، فرزکاری و غیره. جوشکاری به تنهایی منتشر کننده فیوم هایی است که می توانند برای سیستم تنفسی افراد و به خصوص فرد جوشکار مضر باشد. همچنین دیگر اعمال ذکر شده می توانند مواد مضر دیگری را در محیط منتشر کنند. استفاده از وسایل حفاظت شخصی که از سیستم تنفسی محافظت می کنند، برای این افراد الزامی است.

مخاطرات شیمیایی در فاز عملیاتی هات تپ

عملیات هات تپ بر روی خطوط لوله اجرا می شود. درون این خطوط سیالات گازی و مایع در جریان اند. هرکدام از این سیالات دارای خصوصیاتی هستند که می توانند برای افراد حاضر در منطقه عملیات زیان آور باشند.

مخاطرات شیمیایی سیالات گازی

سیالات گازی در نقاط مختلفی از لوله دچار نشتی می شوند و به راحتی در محیط پراکنده می شوند. در صورتی که استشمام این سیالات مضراتی را برای سیستم تنفسی به دنبال داشته باشد افراد از ماسک های شیمیایی استفاده می کنند. گاز هیدروژن سولفید و یا گاز ترش گازی با خاصیت سمیت و خورندگی بسیار بالا است. در صورتی که این گاز وارد دستگاه تنفسی شود فرد را با مسمومیت شدید مواجه می سازد.

مخاطرات شیمیایی سیالات مایع

سیالات مایع در مراحل انتهایی عملیات هات تپ در دسترس قرار می گیرند. به محض اینکه برش بر روی لوله توسط دستگاه هات تپ تکمیل شد، سیال، اتصال، ولو و دستگاه هات تپ را تحت فشار خود قرار می دهد. در صورتی که سیال دارای فراریت باشد می تواند در مرحله جدا شدن دستگاه هات تپ از روی ولو در محیط پراکنده شود. همچنین این سیالات در هنگام جدا شدن دستگاه از روی ولو به محیط بیرونی نفوذ می کنند. میزان خطر قرارگیری در مجاورت این سیالات باید پیش از شروع عملیات هات تپ سنجیده شود تا افراد در این مراحل اقدامات لازم را انجام دهند. همچنین به تبع مخاطراتی که این سیالات برای افراد ایجاد می کنند باید از وسایل حفاظت شخصی استفاده شود.

مخاطرات مواد شیمیایی در محیط کاری هات تپ را نمی توان نادیده گرفت و حتی الامکان باید سعی در رفع این مخاطرات داشت اما در صورتی که راه حلی برای رفع مواد شیمیایی پیدا نشود باید با استفاده از تجهیزات ایمنی و حفاظت شخصی در مجاورت این مواد عملیات را انجام دادن تا میزان آسیب به صفر برسد. 

عضویت شرکت پیشگام صنعت ابزار در وندور لیست شرکت ملی گاز ایران

شرکت پیشگام صنعت ابزار به عنوان یکی از تأمین کنندگان مجاز شرکت ملی گاز ایران وارد وندور لیست این شرکت شد. زمینه فعالیت شرکت پیشگام صنعت ابزار، اجرای پروژه های هات تپ و تی سرویس بر روی خطوط لوله است. در این دو عملیات از خطوط لوله انشعاباتی تهیه می شود. انشعاب گیری از خطوط لوله گاز امری ضروری در شرکت ملی گاز است و دلیل آن اضافه شدن مشترکین به شبکه گازرسانی شهری و روستایی است. در چنین شرایطی یکی از خطوط لوله که در نزدیکی محل مشترکین است و به عنوان شریان اصلی شناخته می شود، هدف عملیات هات تپ قرار می گیرد و خروجی انشعاب را تحویل می دهد و سپس با اجرای عملیات لوله گذاری می توان گاز را از شریان اصلی وارد لوله فرعی کرد و سپس گازرسانی را برای مشترکین جدید اجرا کرد. اجرای عملیات هات تپ در سایزهای مختلف جزئی از خدمات شرکت پیشگام صنعت ابزار است اما این شرکت تأمین کننده قطعات مورد نیاز برای خطوط لوله نیز می باشد و در وندور لیست تأیید شده از سوی شرکت ملی گاز ایران این محصولات معرفی شده اند. ورود این محصولات در وندور لیست شرکت ملی گاز ایران به این معنی است که تمامی پیمانکاران این شرکت موظفند در صورت نیاز به محصولات مورد نیاز خود این قطعات و تجهیزات را از شرکت پیشگام صنعت ابزار خریداری و تأمین کنند.

وندور لیست  وندور لیست عضویت شرکت پیشگام صنعت ابزار در وندور لیست شرکت ملی گاز ایران logo
وندور لیست

وندور لیست چیست؟

وندور لیست یا AVL (Approved Vendor List) یا فهرست تأمین کنندگان مجاز، نظارت بر خرید پیمانکاران نوع EPC از سوی شرکت کارفرما است. به این صورت پیمانکار متعهد می گردد تنها از میان فهرست عرضه کنندگان کالا و خدمات مورد تأیید شرکت کارفرما یا همان وندور لیست خرید کند.

خریداران حرفه ای معمولاً چندین هزار تأمین کننده دارند. این خریداران با ارزیابی محصولات و خدمات مورد نیاز خود لیستی به نام وندور لیست تهیه می کنند تا در زمان نیاز به کالا یا خدماتی خاص به راحتی و به سرعت بتوانند به تأمین کننده مورد نظر فراخوان بدهند.

عضویت در وندور لیست شرکت های مختلف

عضویت در وندور لیست شرکت های مختلف بستگی به برنامه ها و استراتژی های هر شرکت دارد و بنابراین می توان گفت روند عضویت در وندور لیست شرکت ها متفاوت است. به عنوان مثال برخی از شرکت ها مراحل ثبت نام خود را به صورت حضوری و برخی دیگر به صورت آنلاین انجام می دهند. روند ثبت نام در برخی شرکت ها می تواند با مکاتبات و اتوماسیون اداری صورت گیرد و همچنین برخی از وندورها فاقد ثبت نام هستند. در واقع AVL این وندورها تابع وندور لیست دیگری است.

زمانی که اعضای یک شرکت نام یک شرکت خدمات رسان یا عرضه کننده محصول را در لیست خود اضافه می کنند باید شرکت مذکور را از این مسأله مطلع سازد. اما روش های اطلاع رسانی نیز در شرکت های مختلف متفاوت است. در بسیاری از شرکت ها و به خصوص شرکت گاز می توان ورود به وندور لیست را به صورت آنلاین استعلام گیری کرد. برخی شرکت ها نیز از وندور لیست خود گزارش سالیانه تهیه کرده و این گزارش را منتشر می کنند. برخی دیگر از شرکت ها لیست خود را به صورت عموی منتشر می کنند و برخی دیگر با استفاده از مکاتبات، شرکت وارد شده به لیست را مطلع می سازند. برخی دیگر از شرکت ها فقط به صورت حضوری اطلاع رسانی می کنند و دیگر شرکت ها اطلاعات مذکور را فقط در اختیار پیمانکاران قرار می دهند.

عضویت در وندور لیست یک شرکت به معنی خرید تضمینی و حتمی از آن شرکت نیست. این امر بستگی به میزان رقابت بین شرکت های با محصولات مشابه دارد. در واقع در بسیاری از شرکت پس از عضویت در وندور لیست ها باید در مناقصات نیز شرکت کرد و در صورت برنده شدن در مناقصات می توان به عرضه کالا و خدمات مشغول شد.

مناقصات محدود یک خریدار بزرگ مانند شرکت های نفت، گاز، پتروشیمی و نیرو به اعضای وندور لیست محدود می شود. همچنین این شرکت ها تمایل دارند تا برندگان مناقصات عمومی نیز از بین اعضای وندور لیست انتخاب شوند. بنابراین عضویت در این لیست ها به منزله ی کاندید بودن برای ارائه خدمات و عرضه کالا به بزرگترین صنعتگران کشور است.

شرح فعالیت و لیست محصولات شرکت پیشگام صنعت ابزار

زمینه فعالیت شرکت پیشگام صنعت ابزار در وندور لیست شرکت ملی گاز ایران به عنوان سازنده داخلی اعلام شده است. این شرکت تأمین کننده محصولاتی است  که در خدمات رسانی به خطوط لوله کاربرد دارند.

محصولات

اسپلیت تی (Split Tee): اتصال سه راهی تمام محیطی به منظور انشعاب گرم خط لوله و هر گونه فرایند انشعاب خط لوله.

دستگاه هات تپ (Hot Tap Machine): انجام عملیات انشعاب گیری گرم از خطوط لوله حاوی سیال بدون قطع جریان سیال.

اتصال سه راهی (۳-way): انشعاب گیری با قابلیت برداشتن ولو و بهره برداری از اتصال جدید ضمن حذف اتصالات فلنجی؛

 از این اتصال در مناطق زلزله خیز به عنوان اتصال ضد زلزله استفاده می شود.

ساندویچ ولو (Sandwich Valve): از اتصالات دائم خطوط لوله که برای انشعاب گیری، کنترل جریان سیال دورن لوله و مخزن، قطع و وصل کردن جریان سیال، نصب تجهیزات و ابزار اندازه گیری و سایر تجهیزات مورد استفاده قرار می گیرد.

جوشکاری و انواع روش های تست جوش در هات تپ

هات تپ یکی از روش های انشعاب گیری بر روی خطوط لوله ی حاوی سیال می باشد. Hot tap نیازمند اتصالاتی است که به دو روش مکانیکی و جوشکاری به لوله و به یکدیگر متصل می شود. عمده ترین روش اتصال در هات تپ روش جوشکاری است.

جوشکاری و یا  welding برای اتصال دائمی قطعات بر روی خط لوله استفاه می شود. در هات تپ به دلیل جریان سیال درون لوله و تعطیل نکردن خط لوله نیاز است که قبل از جوشکاری بر روی تجهیزات شرایط جوشکاری را مطابق با استاندارد WPS  و PQR بررسی کنیم. همچنین باید درباره ضخامت و جنس لوله اطلاعات کافی داشته باشیم تا درهنگام جوشکاری با مشکل مواجه نشویم. برای مثال ممکن است ضخامت اسمی که اپراتور به ما می دهد۶۰۰CM  باشد ولی زمانی که ضخامت لوله را اندازه گیری می کنیم این ضخامت ۴۰۰CM باشد. این اختلاف اندازه می تواند ناشی از باقی ماندن سیال درون لوله و خوردگی آن باشد در این صورت از ضخامت لوله کاسته می شود .

 در فرایند انشعاب گیری گرم قبل از شروع هر بخشی از عملیات نیاز است است که یکسری بررسی هایی انجام شود. یکی از بررسی های مورد نیاز قبل از جوشکاری که به صورت دستورالعمل مکتوب WPS & PQR به اپراتور داده می شود.

WPS (welding procedure specification) طبق استاندارد AWS تقریبا ۱۷۰ نوع اتصال با روش های مختلف، انواع پارامترهای جوشکاری مانند محدوده  ضخامت مورد نیاز، ولتاژ و غیره را معرفی کرده.  WPSبهترین راه چک کردن کیفیت جوش است. به طور کلی هدف wps مشخص کردن جزئیات قطعه مورد نظر جوشکاری است.

PQR( Procedure qualification record) نتایج بدست آمده از آزمایش های مخرب و غیر مخرب در مورد جوش مورد نظر است .

برگه دستورالعمل PQR جوشکاری جوشکاری و انواع روش های تست جوش در هات تپ 301855
برگه دستورالعمل PQR

انواع روش های جوشکاری:

  • جوشکاری با قوس الکتریکی : از قوس الکتریکی به عنوان منبع حرارتی در جوش استفاده می شود. انواع روش های قوس الکتریکی عبارت است از: ۱- جوش با الکترود دستی پوشش دار ۲- جوش زیر پودری ۳-جوش با گاز محافظ  ۴- جوش با گاز محافظ و الکترود تنگستنی  ۵- جوش پلاسما.
  • جوش مقاومتی: فرایند های این گروه عبارت است از :۱- جوش نقطه ای ۲- درز جوشی ۳- جوش تکمه ای ۴- جوشکاری با استفاده از قالب.
  • جوشکاری حالت جامد: روش های حالت جامد شامل: ۱- جوشکاری اصطحکاکی ۲- جوشکاری نفوذی  ۳- جوشکاری با امواج ما فوق صوت.
  • جوش با گاز
  • جوش با اشعه الکترونی
  • جوش با برق : ۱-برق متناوب . ۲- برق مستقیم
  • جوش با الکترود

 

 

برای جوشکاری در هات تپ بیشتر از روش جوش با الکترود استفاده می کنیم. الکترود یک سیم روکش دار از جنس فلز است و  از دو بخش ۱- فلز جوش . ۲- پوشش روی فلز تشکیل شده است. الکترود ها انواع مختفی دارند که بسته به نوع کار و لوله از الکترود مناسب استفاده می کنند. برای مثال الکترود ۷۰۱۸ و یا الکترود ۶۰۱۳٫

انواع تست جوش :

تست های غیر مخرب (NDT) شامل:

  • بررسی چشمی (VT) : هدف از visual test یافتن ایراد هایی در سطحی جوش و فلز است که با چشم دیده میشود مانند ذوب ناقص در سطح فلز اصلی و فلز جوش ، پرنشدگی ، تحدب و تعقر و …
تست VT جوشکاری جوشکاری و انواع روش های تست جوش در هات تپ tuv rheinland visual inspection services core 2 2 1
تست VT
  • تست مایعات نافذ (PT): pain test برای پیدا کردن مشکلات سطحی جوش و قسمت هایی که حرارت روی آن تاثیر می گذارد کاربرد دارد. روش کار به این صورت است که اول سطح فلز را با یک برس سیمی تمیز می کنیم تا گل جوش، جرقه ها و غیره از روی آن زدوده شوند. سپس با استفاده از یک تمیز کننده شیمیایی سطح جوش را کامل تمیز میکنیم در مرحله بعد تمامی سطح جوش را توسط یک مایع با نفوذ زیاد به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه می پوشانیم. سپس با توجه به نوع مایع نافذ سطح جوش را با مواد شیمایی و آب تمیز می کنیم. در مرحله آخر از مایع ظاهر کننده اسفاده می کنیم. مایع ظاهر کنندع را به طور کامل روی سطح جوش می ریزیم. مایع ظاهر کننده به خاطر رنگی بودن تمام عیوب و کاستی ها را نشان می دهد.

 

تست مایعات نافذ (PT) در جوشکاری  جوشکاری جوشکاری و انواع روش های تست جوش در هات تپ PT 3 min
تست مایعات نافذ (PT) در جوشکاری
  • تست ذرات مغناطیسی (MT): این تست علاوه بر موارد ذکر شده در تست PT عیوب زیر سطحی مانند ترک ها و سوراخ های کرمی راه نیافته به سطح جوش در نزدیکی سطح را نشان می دهد. برای این تست به این صورت عمل می کنند که اول سطح فلز را کامل تمیز می کنند. سپس با نوعی رنگ سفید سطح را می پوشانند و یک میدان مغناطیسی به صورت عمودی و موازی در اطراف بخش رنگ شده، قرار می دهند. حالت عمودی ترک های طولی و حالت موازی ترک های عرضی را نشان می دهد. در مرحله بعد میدان مغناطیسی را اعمال می کنیم سپس ذرات آهن ریز را روی سطح قرار می دهیم. این مسأله سبب می شود تا براده ها جهت گیری کنند.
تست MT جوشکاری جوشکاری و انواع روش های تست جوش در هات تپ mpt
تست MT

 

  • تست ذرات مغناطیسی (MT): هدف تست پیدا کردن عیوب زیر سطحی در عمق فاز اصلی و فلز جوش است. در مرحله اول ابتدا سطح را با برس سیمی تمیز می کنیم. سپس با استفاده از بلوک مرجع دستگاه را کالیبره میکنیم. در مرحله آخر ابتدا سطح جوش را با تمیز کننده شیمیایی تمیز کرده و سپس سطح را بوسیله پراب التراسونیک پاک می کنیم. شیوه کار در این تست علائمی است که روی دستگاه CRT به خاطر شکست و بازتابش امواج فراصوتی نشان می دهد.
تست ذرات مغناطیسی جوشکاری جوشکاری و انواع روش های تست جوش در هات تپ UT 2 806x393
تست ذرات مغناطیسی

تست های مخرب :

  • تست خمش
  • تست کشش
  • تست ضربه
  • تست شکست

 

معایب و مزایای جوشکاری چیست ؟

مزایا:

  • محکم و دائم بودن اتصالات
  • نداشتن محدودیت در ضخامت
  • ارزان تر بودن

 

معایب:

  • عدم توانایی در جدا کردن تجهیزات
  • آسیب دیدن فلز اصلی به خاطر حرارت
  • نیاز به بررسی
  • مضر برای سلامتی افراد (فیوم های جوش)

برشکاری در محل کارگاه هات تپ

برشکاری یکی از چند عملیات رایج در کارگاه هات تپ است. برشکاری علاوه بر عملیات هات تپ در عملیات استاپل نیز کاربرد دارد. در عملیات هات تپ از خطوط لوله اشنعاب تهیه می شود اما در عملیات استاپل خطوط لوله به منظور تعمیر نواحی آسیب دیده هدف عملیات قرار می دهیم. به طور کلی برشکاری را در تمامی این عملیات به منظور برش قطعات لوله و نیز قطعات مورد نیاز برای اتصالات به کار می بریم.

برشکاری در هات تپ  برشکاری برشکاری در محل کارگاه هات تپ 2SA1  29716
برشکاری در هات تپ

انواع روش های برشکاری در هات تپ

برش با الکترود

این رپوسه توسط الکترودهایی شبیه به الکترودهای جوشکاری انجام می شود. تفاوت این الکترودها با الکترودهای جوشکاری در این است که روکش این الکترودها از مواد پرفشار ساخته شده است. از این روش برای برش لوله و قطعات اتصالات خطوط لوله کاربرد دارد.

برش با هواگاز

این روش برشکاری از قدیمی ترین روش های برش است. در این روش از مشعلی استفاده می شود که به دو کپسول متصل است. در یکی از این کپسول ها سوخت گازی وجود دارد و در کپسول دیگر هوا یا اکسیژن وجود دارد. در این روش اکسیژن و گاز با یکدیگر مخلوط می شوند. سوخت گازی در این روش تولید کننده حرارت است و اکسیژن عامل اکساینده خواهد بود. با استفاده از این سازو کار سطح فلز یا قطعه پایه برش می خورد. از هوابرش نیز برای برش قطعات مختلف اتصالات خطوط لوله و نیز برش قطعات لوله در عملیات استفاده می کنند. می توان گفت بشی که با استفاده از هوابرش ایجاد شود دقت بالایی داشته و با کیفیت بالایی حاصل می شود.

برشکاری به روش هواگاز را هوابرش نیز می نامند. هوابرش یا هواگاز را به دو روش دستی و اتوماتیک انجام می دهند. روش اتوماتیک دقت بیشتری نسبت به روش دستی دارد. هوابرش اتوماتیک را بر روی ریل های انجام می دهند. در این روش مشعل دستگاه بر روی ریل سوار شده و با استفاده از نیروی الکتریکی و با حرکت یکنواخت در سرتاسر ریل حرکت می کند و قطعه ی پایه را برش می دهد. با استفاده از این روش می توان لوله را نیز برش داد. یعنی برش ریلی علاوه بر اینکه محور مستقیم بر ری قطعه ی پایه را برش می دهد می تواند در محور دایره ای نیز حرکت کرده و دور تا دور دیواره لوله را نیز برش دهد.

در برشکاری هدف تحویل برشی یکنواخت است به طوری که لبه های بریده شده دارای ناهمواری یا کجی و کاستی نباشند. در چنین حالتی انجام اعمالی چون سنگ زنی، فرزکاری و جوشکاری نیز به سهولت انجام خواهد شد.

استفاده از روش هواگاز علاوه ارائه برش یکنواخت دارای صرفه اقتصادی نیز می باشد.

برشکاری cnc

سریع ترین روش برشکاری شاید متعلق به برشکاری با دستگاه های برش cnc باشد. با استفاده از این روش می توان بسیاری از ورق های فلزی و گالوانیزه و قطعات آهنی و آلیاژ های آن را برش زد و برای انجام دیگر اعمال آماده ساخت.

علاوه بر روش های فوق از برشکاری لیزری نیز به منظور ساخت شابلون برای برش قطعات اتصالات استفاده می شود. شیوه کار به این صورت است که ابتدا با توجه به فاکتورها و اطلاعات جمع آوری شده از منطقه عملیاتی نقشه اتصال را طراحی و مدل را از کامپیتر استخراج می کنند. سپس این مدل ها برای ساخت شابلون و نمونه های پلاستیکی به محل مورد نظر ارسال می کنند. سپس با استفاده از برش لیزری قطعات پلاستیکی را برش می دهند و در نهایت نمونه های پلاستیکی از قطعات مختلف اتصالات به دست می آید. این قطعات پلاستیکی را بر روی قطعه پایه قرار می دهند و پس از آن با روش های مختلف برشکاری از جمله هوابرش، قطعه مورد نیاز را از روی قطعه پایه برش می زنند.