الزامات نصب اسپلیت تی

نصب اتصالات و قطعات صنعتی روی همدیگر به منظور نیل به یک عملیات اجرایی از جمله فرایندهایی است که اهمیتی زیادی در کارکرد یک مجموعه در دراز مدت خواهد داشت. نصب اتصال اسپلیت تی روی لوله نیز از این قاعده مستثنی نیست و باید در خصوص آن تمامی احتیاطات لازم را به خرج داد تا در فاز بهره برداری از انشعاب دچار مشکل و آسیب نشویم. برای نصب قطعات روی همدیگر فیت بودن آن ها، عملکرد هر یک از قطعات، عملکرد مجموعه به هم متصل شده و مواردی از این دست نکاتی هستند که باید مورد توجه ویژه قرار گیرند. ارتباط هر یک از قطعات به بهترین و کاراترین شکل ممکن الزام اول در نصب آن ها روی همدیگر است. اگر این فرایند به گونه ای باشد که قطعات آن ارتباط کارکردی مد نظر را نداشتته باشند طبیعتاً مجموعه عملکرد صحیحی نخواهد داشت. در خصوص نصب اسپلیت تی روی خطوط لوله نیز وضع به همین منوال است. فرایند باید به گونه ای انجام شود که هم اتصال، و هم مجموعه آن با خود لوله و سایر اجزا به گونه ای باشد که عملیات هدایت سیال به درون انشعاب جدید به بهترین شکل ممکن رخ دهد.

نصب اسپلیت تی روی خط لوله الزامات نصب اسپلیت تی الزامات نصب اسپلیت تی photo5839253720087505979
جوشکاری و نصب اتصال اسپلیت تی

در خصوص فرایند نصب اسپلیت تی روی لوله و الزامات آن باید به نکاتی به شرح زیر اشاره کرد:

  • اولین نکته فیت کردن قطعات اتصال نسبت به همدیگر روی لوله است. اسپلیت تی یک اتصال دو تکه است و این دو بخش باید به گونه ای روی لوله فیت شوند که خلل و فرجی میان آن ها وجود نداشته باشد. گاهی برای مثال گاهی اوقات بدلیل اشتباهات در محاسیات و اندازه گیری ها، دو تکه اسپلیت تی هم اندازه همدیگر نیستند و در نتیجه فیت شدن آن ها امکان پذیر نمی باشد. در این صورت پیش از اتصال، باید قطعه بزرگ تر به اندازه قطعه کوچک تر برش زده شود تا فیت امکان پذیر شود. البته این نکته مشروط به این مهم است که سایز قطعات از استاندارد طراحی شده کمتر نباشد. اگر برش بخشی از پد اسپلیت تی باعث کاهش ضزیب مقاومت و ریسک پذیر شدن اتصال در برابر فشارهای وارده از ناحیه سیال و لوله شود، انجام این کار به صلاح نبوده و سازنده، باید فرایند ساخت قطعه مورد نظر اسپلیت تی را مجددا انجام دهد. در صورت هم سایز بودن نیز، نصل این دو تکه باید به صورت باشد که کاملاً در امتداد هم و بدون هر گونه فاصله و شکافی باشد.
  • استحکام در فرایند نصب از دیگر نکاتی است که باید مورد توجه ویژه قرار بگیرد. چنان که می دانیم اسپلیت تی در ناحیه نصب تحت فشار سیال و لوله اصلی خواهد بود. فرایند نصب باید به گونه مهندسی و برنامه ریزی شده باشد که اسپلیت تی توان مقاومت در برابر این فشار را داشته باشد. بخشی از مقاومت اسپلیت تی به جنس و ضخامت متریالی خواهد بود که اتصال توسط آن ساخته شده ست. بخش دیگر مقاومت این اتصال نیز مربوط به کیفیت نصب قطعات این اتصال روی همدیگر است. اما بخش دیگر ماجرا نیز مربوط به شیوه نصب اتصال روی لوله است. فرایندهایی که برای نصل اسپلیت تی برنامه ریزی شده اند، و کم و کیف آن ها از این لحاظ حائز اهمیت اساسی است.
  • محل نصب دیگر فاکتوری است که باید مورد توجه قرار گیرد. به ظاهر این متغیر دارای اهمیت چندانی نیست، اما توجه به نیاز کارفرما در این خصوص بسیار حیاتی است. کارفرما بر حسب یک سری برنامه ریزی ها و محاسبات محل نصب اتصال اسپلیت تی را تعیین می کند. حال و اگر به هر دلیلی مجری فرایند ساخت و نصب اسپلیت تی در انتخاب محل نصب، نسبت به مطالبه کارفرما اهمال ورزد کلیت کار می تواند دچار چالش شود و چه بسا پروژه موضوعیت خود را از دست بدهد. برای مثال فرض کنید پیمانکار با اشتباهی ولو جزئی اسپلیت تی را در مجاورت محل مورد نظر کارفرما و در مکانی نصب کند که به دلیل فضای محدود امکان نصب انشعاب جدید روی آن وجود نداشته باشد. بی دقتی پیمانکار و مجری فرایند ساخت و نصب اسپلیت تی ممکن است از بیش از چند سانتیمتر تجاوز نکند اما این اهمال می تواند به قیمت لز دست رفتن کل فرایند تمام شود. لذا در این خصوص باید نسبت به مطالبه کارفرما بیشترین تعهد را داشت و حتی در صورتی که مجری فرایند پیشنهادی برای بهبود عملکرد مورد نظر کارفرما دارد، می تواند پیش از نصب با او در میان بگذارد تا پروژه نتایج بهترین به همراه داشته باشد.
  • آب بندی مهم ترین کارکردی است که یک اسپلیت تی باکیفیت نصب خود باید داشته باشد. ممکن است فرایند ساخت اسپلیت تی به بهترین نحو انجام شده باشد اما بی دقتی یا عدم تبحر در تدوین دستورالعمل نصب، باعث شود که فرایند نصب دچار ایراد باشد و اتصال توان و مقاومت کافی برای آب بندی مجموعه را نداشته باشد. در این شرایط با نشتی سیال مواجه خواهیم بود که نقصی اساسی در فرایند اجرایی محسوب خواهد شد. از این رو در این خصوص نیز باید تدابیر لازم را اندیشید و به بهترین نحو فرایند را به انجام رساند.
نصب اسپلیت تی الزامات نصب اسپلیت تی الزامات نصب اسپلیت تی splittee redious branch
نصب اسپلیت تی- split tee installation

اسپلیت تی ها به دو نحو مکانیکی یا جوشی روی لوله نصب می شوند. در حالت اول، اجزاء آب بند کننده اتصال پیچ و مهره و اورینگ ها خواهند بود و در حالت دوم جوشکاری. در هر دو صورت باید به عوامل و الزامات چهارگانه فوق توجه داشت. در تمامی مراحل طراحی، تهیه متریال، نیروی انسانی و ساخت، باید این  نکته را مدنظر داشت که خروجی محصول پس از نصب روی خط لوله عملکرد خود را نشان می دهد و از این رو تمامی مراحل باید با نظر داشت که آن چه نهایتاً کارفرما از ما می خواهد ترسیم و اجرایی شوند. پس از نصب اسپلیت تی روی لوله و اتصال ولو روی آن، انشعاب گیری انجام شده و انشعاب جدید روی اتصالات مذکور نصب می شود. در این مرحله است که می توان نسبت به عملکرد اسپلیت تی در فاز اجرایی و شرایط واقعی اطمینان حاصل کرد.

جوشکاری اسپلیت تی با دستگاه جوش لینکلن (Lincoln)

اسپلیت تی از اتصالات جوشی خطوط لوله است که در حفظ و نگهداری انشعاب خط لوله بسیار یاری رسان است. این اتصال زمانی مورد استفاده قرار می گیرد که از اتصال خطوط لوله در محل انشعاب بیشترین ضریب ایمنی و استحکام را انتظار داریم. اسپلیت تی معمولاً در کنار ابزارهای دیگر نظیر سدل نیپل برای انشعاب گیری مورد استفاده قرار می گیرد اما برای اتصالات با انشعاب سایز بزرگ، اتصالات با نسبت سایز انشعاب به سایز اصلی بالا، و اتصالاتی که جنس و نوع خط لوله در آن ها مستحکم است و ضریب مقاومت بالایی را می طلبد مورد استفاده قرار می گیرد.

به طور کلی مطمئن ترین ابزار برای انشعاب گیری از خطوط لوله اسپلیت تی می باشد، اما این بدان معنا نیست که همواره باید از آن استفاده کرد. در مواقعی که فشار خط یا سرویس پایین تر از حد مشخصی می باشد می توان به جای اسپلیت تی از سدل نیپل استفاده کرد.

از سوی دیگر باید توجه داشت که اسپلیت تی همواره حوشی نخوهاد بود و برخی اوقات از اسپلیت تی مکانیکی برای اتصالات انشعابی خطوط لوله استفاده می شود. این نوع از اتصالات نیز ظاهری نظیر split tee جوشی دارند و دو تکه اند، اما با این تفاوت که در اتصالات جوشی دو تکه اسپلیت تی از طریق جوشکاری به هم متصل می شوند اما دو تکه اسپلیت تی مکانیکی از روش مکانیکی و پیچ و مهره به هم بسته می شوند. اما در هر صورت اسپلیت تی های مکانیکی نیز در فرایند ساخت نیاز به عملیات جوشکاری دارند. نصب و اتصال قطعات و اجزای split tee از طریق جوشکاری انجام می شود و بنابراین جوشکاری نقشی حائز اهمیت حتی در فرایندهای ساختن و آماده سازی و جوشکاری اسپلیت تی های مکانیکی خواهد داشت.

با توجه به این نکات می توان پی برد که به همان میزان که split tee با کیفیت ساخت مناسب می تواند در انشعاب گیری نقش مؤثر ایفا کند، به همان میزان نیز جوشکاری در ساخت و آماده سازی اسپلیت تی دارای اهمیت است. از این رو در فرایند جوشکاری قطعات Split Tee روی همدیگر و نیز جوشکاری خود اتصالات از نوع جوشی روی خط لوله باید اهتمام و توجه ویژه داشت.

فاکتورهای متعددی در جوشکاری اسپلیت تی روی خط لوله دارای اهمیت هستند، جوشکار خوب و متبحر در درجه اول دارای اهمیت است، اما زمانی می توان از جوشکار متبحر خروجی مناسب را انتظار داشت که ابزار، تجهیزات و ادوات مناسب را برای وی تهیه کرد. جوشکاری اسپلیت تی نیاز به دستگاه ها و ماشین الاتی دارد که فرایند را بدن ایراد به پیش ببرند. دستگاه جوش یکی از مهم ترین متغیرها در کیفیت جوشکاری خطوط لوله تلقی می شود. از این رو در خصوص دستگاه جوش باید اهتمام ویژه به خرج داد.

دستگاه های جوشکاری لینکلن برای جوشکاری اسپلیت تی اسپلیت تی جوشکاری اسپلیت تی با دستگاه جوش لینکلن (Lincoln) lincoln welding split tee
انواع دستگاه جوش لینکلن، مناسب برای جوشکاری اسپلیت تی

ویژگی های دستگاه جوش مناسب برای جوشکاری اسپلیت تی

یک دستگاه جوش خوب نباید دارای نوسان ولتاژ باشد، باید بر حسب تنظیمات اپراتور جوشکاری عملکرد خود را حفظ کند و دچار فراز و نشیب در روند عملکردی آن نباشیم. کلیه اتصالات و کانکتورهای آن باید به بهترین شکل ممکن کار کنند و حین انجام جوشکاری دچار قطعی جریان نباشیم. دستگاه جوش باید تا جای ممکن دقیق، با تلورانس پایین و متناسب با عملکرد اپراتور کار کند تا خطای عملیاتی در کار پیش نیاید.

چنان که می دانیم یکی از عوامل بالقوه بروز ایراد در هر فرایند کاری عملکرد نادرست ماشین آلات است. این امر در خصوص فرایندهای حساسی نظیر جوشکاری خطوط لوله و ساختن و جوشکاری اسپلیت تی اهمیتی دوچندان می یابد چرا که این دسته از صنایع با سیالات پرفشار و حاوی مواد قابل اشتعال، احتراق و مخرب بر محیط زیست سر و کار دارند و در صورتی که در محل اتصال جوشکاری ایرادی نظیر نشتی یا سوراخ شدگی خط پیش بیاید تبعات سنگینی به همراه خواهد داشت.

بنابراین یکی از اقدامات پیش آماده سازی در جوشکاری اسپلیت تی انتخاب یک دستگاه با برند معتبر و آزمون پس داده است. از میان برندهای معتبر دستگاه جوش می توان از دستگاه های جوش لینکلن ساخته شرکت لینکلن الکتریک (Lincoln Electric) نام برد که ویژگی های ذکر شده برای یک دستگاه جوش مناسب را تقریبا دارا می باشد.

اسپلیت تی و جوشکاری روی لوله با دستگاه لینکلن اسپلیت تی جوشکاری اسپلیت تی با دستگاه جوش لینکلن (Lincoln) lincoln splittee
یکی از نمونه های دستگاه جوش لینکلن برای جوشکاری قطعات اسپلیت تی

دستگاه های جوش قوس الکتریکی و آرگون لینکلن از بهترین گزینه ها برای انجام جوشکاری split tee روی خطوط لوله و مخازن محسوب می شوند. شرکت پیشگام صنعت ابزار که خود در ساخت و آماده سازی اتصالاتی نظیر split tee سال ها دارای تجربه می باشد از دستگاه ها و ابزارهای مختلف برای انجام فرایندهای خود بهره گرفته است و در میان آن ها دستگاه های جوش لینکلن یکی از بهترین برندها با بهترین عملکردها بوده است.

مدل ها و انواع مختلف این دستگاه به بهره گیرندگان اجازه می دهد بر حسب نیاز فرایندی خود بهترین بهره را از دستگاه جوش لینکلن مناسب برای فرایندشان بهره ببرند. ما در طی انجام صدها عملیات انشعاب گیری بارها و بارها از دستگاه جوش لینکلن جهت جوشکاری خطوط لوله و آماده سازی اتصال split tee بهره برده ایم و هر بار بیش از پیش پی به مزایای این دستگاه در فرایندهای مربوط به خطوط لوله برده ایم.

اسپلیت تی و زاویه نصب

ساخت اسپلیت تی اصلی ترین و تعیین کننده ترین فرایند در انشعاب گیری خطوط لوله به شمار می رود و صحت عملکرد اتصال تا حدود زیادی وابسته به کیفیت اتصالی است که ساخته می شود، اما نصب اتصال روی لوله و شرایط آن نیز از اهمیت بالایی برخوردار است، علی الخصوص زمانی که عملیات روی خطوط لوله زاویه دار، یا عمودی انجام خواهد شد، شرایط نصب کمی دشوارتر می شود.

مجری فرایند نصب اسپلیت تی روی لوله می بایست در نظر داشته باشد که زاویه و راستای نصب در هر جهتی هم که باشد وی می بایست کار خود را به نحو احسن انجام دهد. پیچیده شدن فرایند نصب توجیهی برای اهمال در آن نخواهد بود. راستا و جهت نصب اسپلیت تی کاملاً بستگی به نوع کاربری انشعابی دارد که قرار است روی لوله نصب شود. راستا و زاویه لوله انشعابی که در طراحی پایپینگ و توسط مهندسین پایپینگ ترسیم شده است، تعیین کننده راستا و زاویه اتصالی خواهد بود که روی لوله نصب خواهد شد.

بازرسی اسپلیت تی اسپلیت تی اسپلیت تی و زاویه نصب IMG 3800 3
اتصال split tee

فرایند نصب اسپلیت تی به این شرح است که ابتدا پد بالایی را روی قسمتی از لوله که عملیات انشعاب لوله روی آن انجام می شود قرار می دهیم. سپس پد پایینی را جای گذاری کرده  واز طریق جیم پلاک یا سایر ابزارهای نگهدارنده سعی می کنیم این دو بخش را حول لوله به هم قفل کنیم. حین نزدیک کردن دو پد به یکدیگر باید دقت داشته باشیم که از جانب می بایست با یکدیگر فیت باشند تا ایرادی در جوشکاری و محل نصب اسپلیت تی ایجاد نشود. در واقع حین نصب از دو حیث می بایست حساسیت داشته باشم. اول این که جداره پدها، یا دو سر ابتدایی و انتهایی شان با هم منطبق باشد و دوم این که زاویه قرارگیری اتصال صحیح باشد.

در صورتی که انشعاب گیری به صورت عمودی از بالا باشد کار چندان دشواری برای نصب اسپلیت تی وجود نخواهد داشت و این حالت ساده ترین حال در نصب اتصال split tee روی لوله محسوب می شود. اما در صورتی که عملیات به صورت عمودی و از پایین انجام می شود، فرایند نصب کمی دشوار می شود، چرا که پد رویی اتصال که حاوی نیپل و فلنج می باشد در زیر قرار کرفته و تنظیم و تراز کردن آن با توجه به وزن بیشتری که دارد کمی دشوارتر است.

در خصوص عملیات های انشعاب گیری خط لوله به صورت افقی نیز دشواری های خاصی پیش روی نصب کننده split tee قرار خواهد اشت، چرا که لوله اصلی در راستای عمود بوده و اتصال اسپلیت تی مدام در معرض سر خوردن و به حرکت به پایین است. قرار گرفتن اتصال در محل دقیق مشخص خود فرایندی است که می بایست نسبت به آن اهتمام و دقت ورزید. می توان با استفاده از تسمه های متصل به جرثقیل split tee را در سر جای خود نشاند و در همان جا تنظیمان مربوط به تراز نمودن و زاویه داده آن به نحو صحیح را به انجام رساند. اتصال اسپلیت تی سنگین وزن ترین اتصال میان اتصالات خطوط لوله است و به همین دلیل فرایند نصب و تنظیم مکان آن دشوارتر از سایرین می باشد. از این حث می بایست تا جای ممکن دقت کافی را به خرج داد.

جوشکاری اسپلیت تی روی خط لوله اسپلیت تی اسپلیت تی و زاویه نصب IMG 4263
اسپلیت تی

در خصوص عملیات های انشعاب گیری روی خطوط لوله زاویه دار نیز توجهات کافی را مبذول داشت تا اتصال در مکان صحیح و دقیق خود قرار بگیرد. اهمال در خصوص این آیتم می تواند به قیمت زیر سؤال رفتن کل عملیات انشعاب گیری خط لوله می شود. طراحی پایپینگ معمولاً بر اساس یک سری ضرورت ها و اصولی انجام می شود و بر اساس همین اصول برای انشعاب جدید و متعاقب آن اتصال اسپلیت تی مکان دقیقی مشخص شده است. در صورتی که مجری عملیات ساخت اسپلیت تی و نصب آن در این خصوص بی دقتی کند، فرایند ممکن است موضوعیت خود را از دست بدهد.

متریال اسپلیت تی

اتصال اسپلیت تی که برای انجام عملیات انشعاب گیری استفاده می شود باید شرایط عملیاتی و امکانات فنی خاص حاکم بر خط لوله و سیال آن را داشته باشد. سازنده اسپلیت تی می بایست توجه ویژه به این نکته داشته باشد که اتصال مذکور به چه هدفی به کار برده خواهد شد. اما نکته دیگری که در ساخت اسپلیت تی حائز اهمیت است متریالی است که می بایست برای ساخت این اتصال مورد استفاده قرار گیرد.

در این خصوص می بایست به شاخص های زیر توجه داشت:

  • جنس متریال اسپلیت تی
  • ضخامت لوله ای که برای ساخت اسپلیت تی به کار می رود
  • طول مورد نیاز لوله
  • صحت کیفیت لوله انتخاب شده برای ساخت اسپلیت تی
هات تپ اسپلیت تی متریال اسپلیت تی IMG 6252016 1057 680 300x160
اسپلیت تی هات تپ

در خصوص هر یک از این آیتم ها باید بررسی های لازم صورت گیرد. در مورد جنس متریالی که مورد استفاده قرار می گیرد، جنس لوله بستگی به جنس لوله اصلی خواهد داشت. در صوری که لوله های از جنس هایی نظیر پلی اتیلن و … می باشد که امکان جوشکاری روی آن ها وجود ندارد مهندسان سازنده اسپلیت تی باید مطالعات لازم برای انتخاب بهترین جنس را انجام دهند. اما در خصوص لوله هایی که می توان روی شان جوشکاری انجام داد معمولاً قاعده بر این است که لوله split tee هم جنس با لوله اصلی برگزیده خواهد شد. یعنی نوع لوله و آلیاژ آن کاملاً مشابه با لوله اصلی خواهد بود. در صورتی که لوله از آلیاژی ضعیف تر برگزیده شود طبیعتاً اسپلیت تی استحکام کافی برای مقاومت در برابر فشار لوله اصلی را نخواهد داشت. از سوی دیگر اگر لوله از آلیاژی سنگین تر انتخاب شود فشاری مضاعف و بی مورد بر لوله اصلی وارد خواهد شد که نیازی به آن نیست.

در خصوص آیتم ضخامت نیز لوله انتخابی معمولاً هم ضخامت با لوله اصلی انتخاب خواهد شد. این مورد نیز یک عرف محسوب می شود مگر در شرایط اضطراری و در مواقعی که نیاز به انجام تدابیر ویژه و راهکارهای مهندسی خاص باشد. اتصال split tee همان طور که می بایست توان و مقاومت کافی در برابر فشارهای وارد را داشته باشد، از سوی دیگر نیز نباید فشار نامتعارف و نامورد بر لوله اصلی وارد کند. این امر نیز به همان میزان منشأ آسیب خواهد بود.

همچنین طول لوله مورد نیاز برای ساخت اسپلیت تی متغیر دیگری است که سازنده می بایست به آن توجه ویژه داشته باشد. محاسبه طول اتصال اسپلیت تی بر حسب شاخص های خط لوله و سیال آن انجام خواهد گرفت. طول اتصال تأثیر زیادی در افزایش زمان مقاومت آن در برابر فشارهای ناشی از سیال و لوله اصلی خواهد داشت و از سوی دیگر همچون موارد قبل سازنده اسپلیت تی مجاز نیست با در نظر گرفتن طول بیش از اندازه بر خط لوله فشار بی مورد تحمیل کند. در این خصوص نیز ابعاد مشخص و استانداردی را می توان به دست آورد که بر اساس استانداردها و معیارهای بین المللی روز قابل محاسبه هستند. مهندسین سازنده اسپلیت تی در این خصوص نیز باید حساسیت ویژه را داشته باشند. اتصال split tee یک اتصال مهم در خطوط لوله محسوب می شود که از سه جانب در معرض فشار ورودی و خروجی سیالات است. از سوی دیگر خود نیز به واسطه وزنش بر خط لوله فشار وارد می کند. فرایند طراحی و ساخت اسپلیت تی باید به گونه ای باشد که هر دو فشار وارده برای مدت طولانی مهار شده و خط در نقطه انشعاب برای مدت ها عملکرد خود را حفظ کند.

کیفیت لوله انتخابی هم همچون سایر عوامل آیتم تعیین کننده دیگری محسوب می شود. سطح لوله از لحاظ کیفیت و فقدان خوردگی و فرسودگی می بایست مورد بازرسی دقیق قرار گیرد. ناهمواری روی سطح، زنگ زدگی، خوردگی، ترک و ایراداتی از این قسم آسیب هایی هستند که هم حین ساخت اسپلیت تی، هم جوشکاری و نصب آن روی لوله، و هم عملکرد اسپلیت تی در آینده به شدت تحت تأثیرشان قرار خواهد گرفت و هر کدام از ایرادات مذکور می تواند به آسیب های جدی در عملکرد صحیح اسپلیت تی وارد آورد. این آسیب ها در درجه اول می توانند خطوط جوش را تخریب کنند و کیفیت جوشکاری را پایین بیاورند، و از طرف دیگر می توانند باعث شوند احتمال بروز نشتی را در دراز مدت بالاتر ببرند.

جوشکاری اسپلیت تی اسپلیت تی متریال اسپلیت تی IMG 4068 300x225
جوشکاری اسپلیت تی

از این رو سازنده اسپلیت تی حتی الامکان هرگز نباید لوله ها و متریالی را انتخاب کند که قبلا دارای عملکرد بوده اند چرا که فرسودگی ولو نسبی شان می تواند منشأ بروز خطر در آینده باشد. کیفیت لوله ها حتما می بایست پیش از آغاز فرایند ساخت مورد تأیید مهندسین و واحدهای کنترل کیفی قرار گرفته شده باشد.

انتخاب متریال ها و بازرسی کیفی شان پیش از آغاز فرایند ساخت، از جمله اصو والزاماتی است که سازنده split tee می بایست نسبت به آن حساسیت ویژه ای را داشته باشد.