اسپلیت تی|جوشکاری اسپلیت تی| ساخت اسپلیت تی|سدل نیپل|هات تپ| split tee

ساخت اسپلیت تی از جمله فن آوری هایی است که شرکت پیشگام صنعت بازار طی سال ها انجام عملیات هات تپ آن را در بالاترین سطح ارتقا داده است و اکنون نه تنها نیازهای خود در زمینه انجام انشعاب گرم را برآورده می سازد، بلکه در صورت دریافت سفارش، فرایند ساخت اسپلیت تی را برای مشتریان در اسرع وقت و به بهترین نحو ممکن انجام می دهد. اسپلیت تی یک اتصال خط لوله است که با توجه به فشارهایی که از جانب سیال در منطقه انشعاب وارد می شود کارکرد بسیار مهمی دارد. در واقع وظیفه اصلی اتصال split tee علاوه بر انتقال سایل به انشعاب جدید می باشد، بلکه تحمل فشار وارده از ناحیه سیال نیز می باشد. هر اتصال اسپلیت تی که توأمان هر دو کارکرد فوق را نداشته باشد طبیعتاً عملکرد قابل قبولی را نخواهد داشت و نمی تواند پاسخگوی نیاز مشتری باشد.

شرکت پیشگام صنعت ابزار به فراخور عملیات های هات تپ که در کشور عراق اجرای آن ها را بر عهده داشته است اتصالات سه شاخه متعددی نظیر split tee و سدل نیپل را برای ایشان ساخته و آن روی خطوط لوله نصب کرده است. در حال حاضر تمامی اتصالات در این منطقه قعال بوده و کارفرما از آن ها پس از انجام هات تپ بهره می برد. اما آخرین عملیات انشعاب گرم ما در این کشور دارای ویژگی منحصر به فردی به لحاظ فرآیند ساخت اسپلیت تی بود و آن هم دو انشعابی بودن این اتصال بود. در واقع هدف کارفرما از درخواست این split tee انشعاب دو خط لوله جدید از یک عملیات هات تپ بود. به این منظور اتصال ساخته شده می بایست دارای دو مجرای خروجی می بود، یکی انشعاب ۲۴ اینچی که هم سایز قطر لوله اصلی بود و انشعاب اصلی اتصال به شمار می رفت و دومی هم اتصال ۶ اینچی که قرار بود یک لوله ۶  اینچی از آن انشعاب شود.

فرایند طراحی اسپلیت تی پروژه عراق مذکور با این محاسبات به انجام رسید که اتصال می بایست فشار را از ناحیه دو خروجی تحمل کند و از این حیث انجام مطالعات مهندسی و رجوع به استانداردهای فنی مختصات خاص خود را می طلید. نکته مهم تر آن که هر دو انشعاب خروجی از خط لوله می بایست روی نیپل اسپلیت تی کار گذاشته می شدند و از این رو نیپل از دو جانب متحمل فشار سیال می شد. فاز طراحی و مهندسی با ملاحظه این نکات به انجام رسید و در نهایت نقشه نهایی و دستورالعمل ساخت اسپلیت تی که شامل روش های جوشکاری و برش قطعات می شد تدوین و برای اجرا به تیم عملیاتی و بازرس فنی کار سپرده شد.

با توجه به حساسیت بالای این نوع از اتصال split tee و فشار بالای خط لوله ای که عملیات هات تپ روی آن انجام می گرفت کلیه مراتب فرایند برش و جوشکاری قطعات اسپلیت تی با بیشترین دقت به انجام رسید. فرایند ساخت نیپل این اتصال split tee شامل سه مرحله می شد. طبیعی است از آن جا که سایز انشعاب اصلی ۲۴ اینچ بود برای ساخت نیپل از لوله ۲۴ اینچ استفاده دگردید. ابتدا برش پایه زیرین نیپل بر اساس طراحی های انجام شده و به نحوی که روی پد اسپلیت تی قرار گیرد انجام پذیرفت و سپس روی جداره جانبی نیپل یگ برش به قطر ۶ اینچ انجام شد. این برش به منظور انشعاب ۶ اینچی صورت پذیرفت. حال می توان گفت که نیپل ۲۴ اینچی این split tee خود حکم پدی را دارد که یک نیپل ۶ اینچی می بایست روی آن نصب و جوشکاری شود.

بنابراین اتصال مذکور دارای دو نیپل می باشد؛ یکی با سایز ۲۴ اینچ که روی آن فلنج ۲۴ اینچی نصب می شود و دیگری نیپل ۶ اینچی که روی آن نیز فلنج ۶ اینچی نصب خواهد شد. بدیهی است حتی پس از اتمام فرایند ساخت split tee این ویژگی منحصر به فرد همچنان گریبان گیر تیم عملیاتی خواهد بود. مرحله بعد فرایند نصب اسپلیت تی روی لوله گاز کردستان عراق است که با توجه به ویژگی های این اتصال می بایست حساسیت بیشتری نسبت به آن مبذول می شد.

وزن بالای اتصال نیپل برای نصب دقیق روی لوله از جمله نکاتی بود که می توانست کار را با دشواری همراه کند. همچنین و پس از نصب تراز کردن پد نیپل دار روی لوله دیگر مسأله ای بود که با انجام تدابیر ویژه رفع گردید. از دیگر نکاتی که می بایست پیش از انجام هات تپ در خصوص اتصال مذکور بدان توجه می شد این نکته بود که جین اجرای عملیات انشعاب گیری از آن جا که لوله سوراخ شده و سیال درون فضای داخلی split tee فوران می کند، می بایست تدابیری جهت ممانعت از برون ریزی سیال از محل نیپل ۶ اینچی صورت می گرفت. اگر این سر اسپلیت تی مذکور باز می ماند بدیهی است که حجم بالایی از سیال گاز با فشار بالا از محل انشعاب ۶ اینچی فوران می کرد و نه تنها خود عملیات، بلکه شرایی ایمنی محیط را به شدت تحت تأثیر قرار می داد و خطرناک می کرد. از این رو پیش از انجام هات تپ روی سر ۶ اینچی split tee مذکور یک ولو توپی نصب گردید و کاملاً بسته شد تا از بروز هر گونه نشتی ممانعت شود. سپس یک فلنج کور نیز روی ولو نصب شد تا نسبت به عدم نشتی سیال اطمینان حاصل شود.

فرایند ساخت اسپلیت تی و نصب آن روی لوله بدون شک یکی از کلیدی ترین فازهای عملیات انشعاب گرم هات تپ تلقی می شود و مجریان هات تپ از آن جا که تخصص و مهارت تشخیص الزامات عملیات را دارند، خود بهتر از هر سازنده دیگر قادرند نیازهای فنی خط در خصوص اتصال را تشخیص دهند. از این رو ترجیح بر آن است که ساخت اسپلیت تی و نصب آن روی لوله مستقیماً توسط مجریان هات تپ انجام شود یا این که تحت نظارت مستقیم و کنترل شده ایشان قرار گیرد.

پس از نصب اتصال اسپلیت تی عملیات هات تپ ۲۴ اینچ با موفقیت و بدون بروز هر گونه نشتی از ناحیه اسپلیت تی به انجام رسید و انشعاب های گرفته شده تحویل کارفرما داده شد.

اسپلیت تی split tee همچون سایر اتصالات خطوط لوله نظیر سدل نیپل از جمله فیتینگ های معروف و بسیار کاربردی در صنایع مرتبط به پایپینگ و خط لوله محسوب می شود که دامنه کاربردی آن با توحه به لزوم ایجاد سه راهی های انشعاب متعدد روی خطوط لوله بسیار بالاست. در واقع انجام عملیات هات تپ و استاپل یکی از موارد کاربرد متعدد ساخت اسپلیت تی محسوب می شوند و این ابزار اتصالی خطوط لوله در بسیاری موارد و جایگاه های دیگر دارای کاربرد می باشد. ساخت اسپلیت تی یک فرایند تخصصی می باشد که مراحل و مراتب متعدد از جمله طراحی، تهیه متریال ها و بازرسی شان، برش ها و جوشکاری ها و در نهایت نصب اتصال روی لوله را به همراه دارد اما این که مراحل مذکور توسط چه واحد صنعتی ای انجام می گیرد خود یکی از موضوعات بحث جدی می باشد. معمولاً واحدهای صنعتی فعال در زمینه های نفتی و گازی به جهت داشتن مهندسی و طراحان متعدد و متبحر در زمینه های نفتی و گازی و آشنا به اصول پایپینگ و استانداردهای خطوط لوله و جوشکاری نظیر استناداردهای API و ASME مرتبط به این زمینه ها، خود فرایندهای طراحی و ساخت اسپلیت تی را بر عهده می گیرند، اما ممکن است واحد صنعتی زمان کافی برای انجام کار نداشته باشد یا به دلیل مهارت کم در صدد باشد کار را بر عهده مجریان ساخت اسپلیت تی که به طور تخصصی در این مزنیه فعال هستند بسپارند.

ساخت اسپلیت تی-اسپلیت تی-انشعاب اسپلیت تی-اتصال اسپلیت تی- اسپلیت تی هات تپ- اسپلیت تی استاپل

ممکن است فرایند ساخت اسپلیت تی به جهت حساسیتی که دارد با وجود تسلط کارفرما به پیمانکاران متبحر و با دانش سپرده شود تا بیشترین ضریب اطمینان از ساخت اسپلیت تی رعایت شود. با این احوال، توجه به کاربرد و موارد کارکردی این اتصال خطوط لوله نشان از اهمیت بالای فرایند ساخت اسپلیت تی دارد. این اتصال در واقع یک مسیر مستقیم را تبدیل به یک سه راهی می کند که سیال از یک سوی آن وارد می شود و از دو سوی دیگر وارد دو انشعاب می شود. بنابراین محلی که اسپلیت تی نصب شده در آن نصب می شود جایگاهی است که از سه جانب به این اتصال فشار وارد می شود. از این حیث تا جای ممکن باید اتصال اسپلیت تی را مطمئن و مستحکم ساخت تا کوچک ترین ایرادی پس از بهره برداری از کار متوجه مجموعه نشود.

درست است که اغلب واحدهای فعال در زمینه خطوط لوله نفت و گاز خود دارای توانایی برای ساخت اسپلیت تی می باشند، اما برای عملیات های ویژه نظیر هات تپ مجری طرح ترجیح می دهد خود فرایند ساخت اسپلیت تی را بر عهده بگیرد. از آن ها که مجری کار گرم هات تپ به ریز و خم کار هات تپ بیشتر آشنایی دارد و خود قادر به تشخیص مقدار فشاری است که حین انجام کار هات تپ بر مجموعه وارد می شود، توصیه بر آن است که پیمانکاران هات تپ خود فرایند ساخت را بر عهده بگیرند. اغلب این هات تپ کاران خود سازنده اسپلیت تی محسوب می شوند و اسپلیت تی های ساخت کارفرما را به هیچ وجه برای کار نمی پذیرند. از آن جا که مسئولیت عملیات هات تپ بر عهده ایشان می باشد و تمامی مراحل کار با نظارت و تأیید ایشان می باشد، ساخت اسپلیت تی و نصب آن روی لوله نیز جزو سرفصل های کار ایشان است و به این دلیل اغلب آن ها تأیید دارند که خود ساخت اسپلیت تی را بر عهده بگیرند. چه بسا تمامی مراتب عملیات هات تپ به درستی انجام شده باشد اما به دلیل بروز ایرادی ولو جزئی در یک از اجزاء و قطعات اتصال، کار گرم هات تپ نیز مخدوش جلوه کند. در این شرایط مجری هات تپ پاسخگوی اول خواهد بود و تنها در صورتی می تواند به دفاع از عملکرد خود بر آید که ساخت اسپلیت تی را نیز خود بر عهده گرفته باشد. لازم به ذکر است فشاری که بر مجموعه و محل انشعاب حین اجرای عملیات هات تپ وارد می شود بسی بیشتر از فشار وارد بر اتصال اسپلیت تی ای است که از پیش در محل انشعاب نصب شده است. هات تپ در شرایط کار گرم و زمانی انجام می گیرد که لوله مملو از ماده شیمیایی نفتی و گازی می باشد و شرایط اسپلیت تی در این موقعیت متفاوت از شرایطی خواهد بود که هنوز خطوط لوله به بهره برداری نرسیده اند و دارند روی یکدیگر متصل می شوند.

ساخت اسپلیت تی شامل فرایندهای ساده ای می شود؛ برش لوله، برش قطعات و سپس جوشکاری قطعات روی هم بر اساس نقشه ها و طرح های آماده شده. اما دو نکته در ساخت اسپلیت تی بیش از اندازه حائز اهمیت است و اهمال در آن ها می تواند خسارات مشهودی بر خروجی نهایی کار وارد کند. یکی طراحی اسپلیت تی بر اساس داده های فنی خط لوله می باشد که باید فارغ از هر گونه نقص و ایرادی باشد. طراحی و ساخت اسپلیت تی باید بر اساس شاخص ها و استانداردهای روز دنیا در زمینه جوشکاری روی خطوط لوله حاوی سیال و استانداردهای پایپینگ انجام شود. توجه به استانداردهای فلنج نیز جزوی از کار را تشکیل می دهد جرا که فلنج ها نیز همواره یکی از قطعات اصلی در ساخت اسپلیت تی محسوب می شوند. نکته حائز اهیمت دوم جوشکاری قطعات در ساخت اسپلیت تی می باشد. تعدا پاس جوش و سایر موارد مربوط به عملیات جوشکاری قطعات اسپلیت تی نیز بر حسب استانداردها و بر مبنای دانش فنی مهندسین و طراحان کار پیش بینی می شود.

به طور کلی در ساخت اسپلیت تی می بایست تمامی فاکتورهای فنی و عواملی که بر ایمنی و اطمینان کار می افزایند تأکید صریح و مصرانه داشت. این اتصال نقش کلیدی در سرانجام عملیات هات تپ دارد. دستگاه هات تپ پس از اتمام عملیات از مجموعه خارج می شود ولی اسپلیت تی جزو اتصالات دائم است و پس از هات تپ نیز در محل باقی می ماند. بنابراین در ساخت اسپلیت تی باید بیشترین دقثت لازم را داشت.

هات تپ یا انشعاب خطوط لوله به روش گرم از جمله خدماتی است که طی دهه های اخیر در صنایع کلیدی نفت و گاز، در سرتا سر جهان هواخواهان زیادی یافته است. مزایای نسبی این روش در مقایسه با سایر روش های انشعاب گیری باعث شده است که نه تنها واحدهای صنعتی که نیاز به عملیات انشعاب گیری پیدا می کنند، بلکه بسیاری از صاحبان سرمایه نیز جذب این بازار شوند. در طی این سال ها برخی از صاحبان سرمایه به ارائه خدمات هات تپ به مشتریان ترغیب شده و به این صورت واحدهای خدماتی متعددی در سرتا سر جهان تبدیل به واحدهای صنعتی تولید کننده محصولات و ارائه دهنده خدمات هات تپ به مشتریان در نقاط مختلف شده اند. از جمله واحدهای صنعتی که در این زمینه دارای شهرت و اعتبار بین المللی بوده و عملیات های متعدد انشعاب گرم را با موفیت به انجام رسانده است شرکت آمریکایی تی دی ویلیامسون (T.D. Williamson) است که توانسته است با جذب بازار داخلی و نیز بین المللی اعتبار و شهرتی جهانی نزد خود دست و پا کند. به طوری که بسیاری از واحدهای صنعتی نفتی و گازی در اقصی نقاط جهان و حتی در خاورمیانه نیز اکنون از خدمات این شرکت بهره می گیرند.

شرکت تی دی ویلیامسون از جمله واحدهای آمریکایی تولید کننده محصولات ارائه خدمات خطوط لوله است که دستگاه های هات تپ و مسدود سازی یا استاپل از جمله آن ها می باشند. دستگاه های این شرکت ویژگی های منحصر به خویش را دارند و در طراحی ها و الگو گذاری ها با فراورده های سایر شرکت های صنعتی متفاوت می باشند. این شرکت دارای نمایندگی های متعدد است که پاسخگوی نیازهای مشتریان در نقاط مختلف جهان می باشند. یکی از این دفاتر مستقر در آمریکا بوده و پاسخگوی مشتریانی خواهد بود که از آمریکای جنوبی و آمریکای شمالی نیازمند محصولات یا خدمات این شرکت می باشد. برای قاره های سه گانه آسیا، اروپا و آفریقا نیز دفتری به صورت مجزا پیش بینی شده است که در کشور بلژیک واقع است. همچنین دفتر شرکت تی دی ویلیامسون در کشور سنگاپور نیز پاسخگوی نیاز مشتریان در کشورهای آسیای شرق محسوب می شود.

مجموعه خدمات هات تپ  Hot Tap و مسدود سازی  Plugging این شرکت که به خدمات HT & P معروف است پاسخگوی نیاز مشتریان در زمینه دریافت خدمات انشعاب گیری به روش گرم و انسداد خط لوله به منظور انجام تعمیرات و تعویض قطعات و تجهیزات است.

این شرکت در وبسایت خود اشاره دارد که فرایندهای هات تپ و انسداد خط لوله روش هایی برای تعمیرات و نگهداری پیشگیرانه، تعمیر و سایر فرایندهای خدماتی روی خطوط لوله ای است که زنده هستند و سیال درون شان جریان دارد. همچنین با استفاده از این روش ها صاحبان و مجریان عملیاتی و برنامه ریزی خطوط لوله می توانند بدون نیاز به خاموش کردن خط و در حالی که جریان فعال است خط لوله را مسدود و خط فرعی بای پس روی آن نصب کنند تا به صورت موقت یا دائم سیال درون خط فرعی جریان داشته باشد.

در ادامه این شرح آورده می شود که گواهی است بر تضملین خدمات توسط شرکت تی دی ویلیامسون:

TDW has been a trusted source of HT&P equipment and consumables for decades, and when operators turn to TDW services to complete their projects, the company provides certified specialists — whose training fully aligns with U.S. Department of Transportation (DOT) operator qualification requirements — to ensure the work is done properly.

TDW برای دهه هاست که یک مرجع قابل اعتماد در زمینه فرایندهای هات تپ و انسداد (HT & P) محسوب می می شود، و هنگامی که فعالان صنعتی برای تکمیل پروژه های خود به خدمات TDW رجوع می کنند، این شرکت متخصصان خود را بر می گمارد تا اطمینان حاصل شود که کار به درستی انجام می شود.

تیم عملیاتی و مهندسی و مطالعاتی HT & P دارای تخصص و دانش در زمینه ارائه مشاوره ها و انجام عملیات ها به شرح زیر می باشد:

• اتصالات و فیتینگ ها: عملیات هات تپ چنان که می دانیم با نصب یک اتصال روی لوله آغاز می شود. این اتصال حکم دریچه ورودی دستگاه هات تپ به ناحیه ای از لوله خواهد بود که برش روی آن انجام می شود. اتصال مذکور شامل یک نیپل و نیز یک پوشش روی لوله می باشد که جایگاه نیپل را تقویت خواهد کرد. پوشش مذکور ممکن است بخشی از لوله را شامل شود و یا ممکن است که لوله را همچون یک کمربند به صورت کامل در بر بگیرد. شرکت تی دی ویلیامسون در زمینه ساخت و مشاوره ی ساخت این اتصالات دارای دانش و تخصص می باشد.
• دستگاه های انشعاب گیری گرم یا هات تپ: دستگاه هات تپ شامل یک کاتر است که به منظور برش لوله و ایجاد انشعاب جدید روی آن مورد استفاده قرار می گیرد. شرکت تی دی ویلیامسون تولید کننده انواع دستگاه های هات تپ در سایزها و دامنه های ابعادی متفاوت است، و مشتریان به فراخور نیاز خود می توانند از محصولات و خدمات هات تپ این شرکت بهره بگیرند.
• ولوها: ولوها در عملیات هات تپ حکم اتصالات موقتی یا دائمی را دارند که مابین اتصال و دستگاه هات تپ قرار داده می شوند و پس از انجام عملیات نیز بسته به نیاز برداشته شده یا در محل باقی می مانند. وظیفه این تجهیزات در عملیات هات تپ آن است که با باز و بسته کردن شان می توان عملیات هات تپ و جریان سیال درون لوله را که پس از انشعاب گیری قابلیت سر ریز به بیرون دارد را کنترل کنند. ما ولوها را باز می کنیم و پیشروی دستگاه هات تپ را تا انتهای فرایند برش لوله ادامه می دهیم. سپس دستگاه را به عقب رانده و پس از اتمام عقب نشینی، پیش از باز کردن دستگاه هات تپ ولو را می بیندیم. به این ترتیب مجموعه کاملاً آب بندی بوده و حین عملیات تا اتمام آن ذره ای نشتی و برون رفت سیال نخواهیم داشت.
• فن آوری انسداد و جدا سازی: با استفاده از این سرویس که انسداد لوله خوانده می شود، خط برای مدتی به صورتی موقتی مسدود می شود تا برنامه ریزان واحد صنعتی بهره برداری مورد نظر خود از محل مسدود شده را داشته باشند. در طول این مدت سیال از طریق خط by pass جریان دارد و بنابراین فرایند انسداد کوچک ترین تأثیری در عملکرد خط لوله نخواهد داشت و فرایندها طبق روال جاری خود به کارشان ادامه خواهند داد. این کار با استفاده از تجهیزات استاپل شرکت تی دی ویلیامسون انجام می گیرد. از طریق این دستگاه ها دو نقطه ابتدایی و انتهای از محلی که قرار است مسدود شود بلوکه شده و قبل و بعد از این دو محل خط فرعی نصب خواهد شد.
• خدمات جوشکاری: خدمات جوشکاری تی دی ویلیامسون شامل جوشکاری روی خطوط لوله ای می شود که جریان سیال درون شان ادامه دارد. جوشکارها حین زنده و فعال بودن جریان خط لوله می توانند روی آن عملیات جوشکاری را انجام دهند. جوشکاری روی خطوط لوله به منظور انجام برخی اصلاحات یا تعمیر برخی خرابی ها حین فعالیت خط انجام می شود. این شرکت با استفاده از جوشکاران واجد صلاحیت و آزمون پس داده خود قادر است که عملیات را با بیشترین ایمنی و کمترین ضریب ریسک و خطر به اتمام برساند.

  

شرکت پیشگام صنعت ابزار که از مجریان نام آشنا و تراز اول عملیات های هات تپ و استاپل در ایران و خاورمیانه محسوب می شود الگوی کاری و چارچوب فنی عمملیات ها و فرایندهای خود را از شرکت میراژ انگلستان اخذ کرده است و اکنون نمایندگی انحصاری این شرکت در کشور به شمار می آید. با این حال ما خود را به دستاوردهای میراژ محدود نکرده و کوشیده ایم در مطالعات فنی و امکان سنجی از تجارب تمامی واحدهای پیمانکار هات تپ بهره ببریم. از جمله این واحدها شرکت تی دی ویلیامسون می باشد. تجارب این شرکت در زمینه اجرای عملیات دستاوردهای زیادی برای ما به بار آورده است گرچه برخی حفره ها و چالش ها در روند اجرایی عملیات های این واحد توسط مهندسین ما منکشف شده است که کوشیده ایم با بهره گیری از تجارب خود آن ها را رفع کنیم. شرکت پیشگام صنعت ابزار به صورت پیگیرانه در تعامل مستمر با واحدهای معتبر ارائه خدمات هات تپ بوده و در این مسیر همواره کوشیده است که بیشترین بهره را از تجارب این واحدها داشته باشد. ضمن این که دستاوردهای بومی و تجارب بدیع و خلاقانه ای که خود در انجام عملیات ها داشته ایم نیز از جمله فاکتورهایی است که روند ارائه خدمات هات تپ را برای ما تسهیل کرده است. بنابراین ما با ترکیبی از تجارب سایرین و دانش و تجربه خودمان اکنون در جایگاهی قرار داریم که می توانیم ادعا کنیم تمامی نیازهای فنی و عملیاتی واحدهای صنعتی بومی اعم از پالایشگاه ها، پتروشیمی ها و سایر واحدهای مرتبط را در اسرع وقت پاسخ و با بیشترین ضریب ایمنی و اطمینان به انجام می رسانیم شرکت پیشگام صنعت ابزار چنان که اشاره شد نمایندگی میراژ در کشور را بر عهده دارد ولی روش انجام کارها و طراحی فرایندهای ما به نحوی است که به هیچ عنوان الگو برداری صرف از فرایندهای جاری این شرکت انگلیسی محسوب نمی شود. ما روش ها و چارچوب های فنی خاص خود را برای ارائه خدمات هات تپ و استاپل دارا هستیم و در این زمینه آماده دریافت سفارشات و انجام مشاوره ها در راستای پیشبرد عملیات ها در کمترین زمان ممکن هستیم.

هات تپ یا انشعاب گرم خطوط لوله و مخازن یک فرایند چند مرحله ای و دارای متغیرهای پیش آماده سازی و آماده سازی متعدد است که در ارائه سرویس های خطوط لوله، مخصوصاً در مواقعی که نیاز به انشعاب گیری جدید روی لوله ها می باشد بسیار مورد استفاده قرار می گیرد. این سرویس در درجه اول به منظور در دسترس قرار دادن محتوای خطوط لوله مورد بهره برداری قرار می گیرد. در این عملیات سوراخ کاری و برش لوله، و ایجاد انشعاب جدید از ابتدا تا انتها بدون نیاز به هر گونه قطعی در جریان سیال صورت می پذیرد.

عملیات هات تپ پیش از آن که وارد فاز اجرایی و عملیاتی شود دارای فرایندهای پیش آماده سازی می باشد؛ مطالعات و طراحی های اولیه،  طراحی و ساخت تجهیزات و اتصالاتی نظیر اسپلیت تی و…، آماده سازی فضای انجام کار، تهیه تأسیسات و تجهیزات مورد نیاز، مذاکره ها و زمان بندی ها در خصوص انجام عملیات هات تپ، اخذ پرمیت، بازرسی و پایش فرایندهای ایمنی و استانداردهای زیست محیطی در انجام عملیات و مواردی از این قبیل، گام های شکل دهنده عملیات هات تپ یا به عبارتی دیگر اقداماتی محسوب می شوند که برای وارد شدن به فاز اجرایی عملیات انشعاب گیری لوله به روش گرم بدان ها نیاز دایم. پس از انجام عملیات های پیش آماده سازی، نوبت به آغاز فاز اجرایی عملیات هات تپ می شود. تیم مهندسی و طراحی مجری عملیات هات تپ باید توجه داشته باشد که مهم ترین نکته پیش از آغاز عملیات، رصد و پایش کلیه مراحل پیشین است. مجریان هات تپ باید نسبت به تمامی عوامل تأثیرگذار بر فرایند حساسیت و توجه لازم را به خرج داده باشند. هماهنگی با تیم های برنامه ریزی واحد صنعتی در خصوص زمان انجام عملیات هات تپ بسیار حائز اهمیت است. از آن جا که عملیات هات تپ نیاز به سیال درون لوله دارد و ممکن است برنامه ریزی واحد صنعتی مذکور بر نوسان فشار و جریان سیال طی ساعات روز یا روزهای هفته باشد، بنابراین هماهنگی ها پیاپیش باید صورت گرفته شده باشد. باید فشار سیال در زمان عملیات مبتنی بر همان فشار طراحی عملیات هات تپ باشد. اگر دچار افت فشار جین انجام عملیات باشیم، خصوصاً در فاز جوشکاری اتصال روی لوله ممکن است دچار سانحه شویم. در هر صورت پس از انجام هماهنگی های لازم در خصوص پایش فرایندهای پیش عملیاتی، پروژه هات تپ وارد فاز اجرایی خواهد شد.

فاز اجرایی عملیات هات تپ به ترتیب شامل مراحل زیر خواهد بود و استفاده از تکنیسین ها و اپراتورهای مجرب در خصوص هر یک از مراحل ذکر شده جزو الزامات هات تپ می باشد بر اساس استاندارد تدوین شده هات تپ API-2201  اپراتورهای اجرایی عملیات انشعاب گرم باید واجد صلاحیت  وشایستگی برای انجام وظایف مربوط به خود در خصوص عملیات هات تپ باشند. بر این اساس مراحل انجام عملیات به همراه یک فیلم که به صورت شماتیک عملیات انشعاب لوله به روش گرم را شبیه سازی کرده است ارائه می دهیم:

Install and weld fitting on the existing pipeline

در مرحله اول اتصال ساخته شده اعم از اسپلیت تی، سدل نیپل یا ولدولت روی لوله جای گذاری و نصب می شود. سپس می بایست طبق دستورالعمل تدوین شده از طرف تیم مهندسی و با توجه به فشار ماده درون لوله و سایر فاکتورهای فنی، جوشکاری اتصال روی لوله را به انجام رساند. این مرحله به لحاظ اهمیت وزنی کمتر از خود عملیات هات تپ ندارد و اصولاً صحت یک عملیات انشعاب گیری گرم یا hot tap تا حدود بسیار زیادی وابسته به نحوه جوشکاری فیتینگ روی لوله است. در صورتی که این اتصال ضعیف عمل کند مطمئناً در آینده نزدیک یا دور پس از انجام عملیات هات تپ، و چه بسا حین انجام انشعاب گیری گرم دچار مشکل و سانحه شویم. در فرایند جوشکاری پدهای فیتینگ به هم جوش داده می شوند و سپس لبه های جانبی اتصال به لوله جوشکاری می شوند.

Install valve on the fitting

پس از اتمام جوشکاری ولو روی ان نصب می شود. اتصال ولو روی فیتینگ به شرطی انجام می شود که پیش تر ولو مورد تست و بازرسی قرار گرفته باشد.

Install Hot Tap Machine on the Valve

سپس دستگاه هات تپ که پیشتر مراحل آماده سازی و تنظیم آن انجام شده است روی ولو نصب شده و مجموعه برای انجام عملیات انشعاب گیری گرم تمام و کمال آماده می شود.

Perform Hot Tap through the open Valve

سپس عملیات انشعاب گرم هات تپ توسط یک اپراتور مجرب و مسلط بر فرایندهای جاری حین عملیات انشعاب گرم صورت می گیرد. این اپراتور باید توانایی واکنش سریع، تشخیص روند کار و درک رویدادهایی باشد که ممکن است به لحاظ چشمی قابل رؤیت نباشد. عملیات هات تپ شامل پیشروی شفت و کاتر می باشد تا زمانی که برش لوله کامل شود وکوپن یا همان تکه بریده شده از لوله به طور کامل از لوله جدا شود. تشخیص این امر نیز بر عهده اپراتور مجری انجام هات تپ است. وی به دو صورت می تواند پی ببرد که در چه زمانی بر تکمیل شده است. اول زمانی که باردهی سبک تر می شود و اصطلاحاً زیر دست اپراتور حین انجام عملیات خالی می شود. به این معنا که دیگر فشاری از جانب لوله متوجه اپرتور که در حال باردهی است نمی شود. به این صورت می توان دریافت که باردهی تمام شده و کاتر از این به بعد آزاد می چرخد. روش دوم تشخیص زمان اتمام عملیات هات تپ از طریق محاسباتی است که پیشاپیش صورت گرفته است. تیم مهندسی انجام عملیات انشعاب گیری پیش از عملیات می بایست میزان پیشروی لازم برای تکمیل فرایند هات تپ را محاسبه  ودر اختیار اپراتورها قرار دهد. طبیعتاً با محاسبه میزان پیشروی حین انجام هات تپ می توان پی برد که چه زمانی عملیات به اتمام رسیده است.

Retract cutter assembly

برش لوله حین انجام عملیات هات تپ به این ترتیب به وقوع می پیوندد که ضمن پیشروی شفت، کاتر و مته راهنما به لوله نزدیک تر می شوند تا این که در اولین نقطه، مته راهنما با لوله درگیر شده و ظروع به سوراخ کردن لوله می کند. ضمن پیشروی سوراخکاری ادامه می یابد تا این  که کاتر دستگاه انشعاب گرم نیز به لو.له رسیده و ضمن حرکت دورانی خود حول محور مته راهنما، به سایز خود برش لوله را آغاز می کند. سایز کاتر در واقع سایر انشعاب ما می باشد. این فرایند باید تا جایی ادامه داشته باشد که کاتر سراسر دیواره لوله به سایز خود را ببرد و بخشی از لوله را از آن جدا سازد. بخش بریده شده کوپن لوله نامیده می شود. چنان که در تصاویر فیلم فوق نیز مشهود است، برش تا پیشروی کامل کاتر به فضای درونی لوله ادامه می یابد تا این که بخش مورد نظر از لوله کاملاً بریده شده و به پین های مته راهنما گیر کند.

A special device retains the coupon removed during the Hot Tap operation

حال که برش لوله به اتمام رسیده است، می توان عقب نشینی دستگاه از لوله و اتصالات را آغاز کرد. لازم به ذکر است کوپن بریده شده می بایست با پین های مته راهنما درگیر شده و به آن ها گیر کند تا ضمن عقب نشینی کاتر و مته، از لوله خارج شود. در تصاویر نیز پیداست که روی مته راهنمای چندین پین جای گزاری شده است. این پین ها که U شکل می باشند ضمن سوراخکاری لوله و پیشروی مته راهنما باز می شوند و به این ترتیب زمانی که عملیات برش به اتمام می رسد و در حال عقب نشینی دستگاه با کاتر آن هستیم، همین پین های باز شده با کوپن درگیر می شوند و در ادامه عقب نشینی، آن را به همراه خود به هارج از فضا حمل می کنند.

Close Hot Tapping Valve

پس از انجام مراحل فوق می توان گفت که عملیات به اتمام رسیده است و می توان دستگاه هات تپ را از مجموعه خارج کرد. پس از عقب نشینی کامل دستگاه هات تپ و کاتر آن، دریچه ولو بسته می شود و دستگاه هات تپ باز می شود. با خروج دستگاه هات تپ می توان پی برد که کوپن لوله از مجموعه استخراج شده است یا نه.

یکی از نکاتی که عملیات انشعاب گیری گرم را در تمامی مراحل اجرایی و عملیاتی با ابهام و دشواری هایی رو در رو می کند، این است که در کل فرایند هیچ گونه دسترسی و اطلاعاتی از آن چه در حین برش کاری لوله در حال انجام است وجود ندارد. به عبارتی دیگر اپراتور عملیات انشعاب گرم تمامی دریافت خود از آن چه در حال وقوع است را می بایست از روی تجربه و نشانه های فنی که حین عملیات از تجهیزات و اتصالات در می یابد کسب کند. این امر وی را با مشکلاتی رو در رو خواهد کرد. برای مثال صحت عملیات هات تپ زمانی کاملاً قطعی و حتمی خواهد بود که پس از اتمام عملیات و خروج دستگاه، کوپن را روی مته راهنما ببینیم. در غیر این صورت ممکن است مشکلی در فرایند پیش آمده باشد یا این که فرایند به درستی انجام شده باشد اما کوپن در میانه راه عقب نشینی به درون لوله افتاده باشد. در هر صورت زمانی می توان به هر یک از گزینه هایی از این نوع پی برد که دستگاه هات تپ را از مجموعه خارج کرده و عملیات را تمام شده تلقی کرده باشیم.

عملیات هات تپ یک فرایند تخصصی و جزو آیتم های ویژه در خدمات خطوط لوله نفت و گاز به شمار می رود. انجام این عملیات مستلزم تجربه و دانش فنی کافی، و توان و مهارت مناسب برای پیشبرد تمامی مراحل آن است. ما ضمن آشنایی با این فرایند در سال های دور، با شروع کارهای مقدماتی و تهیه و تدارک پیش نیازهای فنی و اجرایی، به مرور در زمینه اجرای عملیات انشعاب گرم سب تجربه کردیم و امروز پس از سال ها فعالیت اجرایی در این زمینه و انجام صدها عملیات انشعاب گیری هات تپ در مناطق مختلف به دانش و تجربه کافی در زمینه انجام عملیات های انشعاب گیری به روش گرم یا همان هات تپینگ شده ایم. توصیه می شود به منظور آشنایی بیشتر با سوابق و تجارب ما، و دانش و تخصص  ما د این زمینه به سایر صفحات این وبسایت مراجعه فرمایید.

عملیات هات تپ یا انشعاب گیری به روش گرم (Hot Tap Operation)، از جمله عملیات های جاری روی خطوط لوله و مخازن است که به دلیل تنوع کاربردی بسیار مورد استفاده بهره برداران و فعالان واحدهای صنعتی، علی الخصوص واحدهایی قرار می گیرد که در زمینه های نفت، گاز، پتروشیمی، و انتقال سوخت فعالیت می کنند. این عملیات دارای ماهیت زنده است به این معنی که همزمان با فعالیت خط لوله و مجتمع به انجام می رسد. در واقع زمانی که لوله تحت فشار و در حال انتقال سیال است، یک برش روی آن انجام می گیرد و انشعاب جدید روی آن ایجاد می شود. طبق یکی از تعاریفی که یکی از شرکت های فعال در این زمینه به نام آلسترن (alstern) ارائه داده است، عملیات هات تپ به شرح زیر می باشد:

Hot tapping is a method of employing an under pressure drilling machine to cut a hole in an operating pipeline or storage vessel which allows for a new branch connection from the existing pipe or vessel without any interruption to the flow.
Hot tapping is also the first procedure in line stopping, where a hole saw is used to make an opening the pipe, so a line plugging head can be inserted.

در این تعریف عملیات هات تپ روش به کارگیری از یک دستگاه سوراخکاری تحت فشار (به نام دستگاه هات تپ) به منظور ایجاد برش یا سوراخ روی لوله ها و مخازن زنده و در حال فعالیت خوانده می شود. هدف از این کار ایجاد یک اتصال انشعابی جدید روی لوله یا مخزن است، به طوری که هیچ وقفه ای در فرایند عملیاتی لوله یا مخزن مربوطه به وجود نیاید.

علاوه بر این عملیات انشعاب خط لوله گام اول در فرایند استاپل یا انسداد خط لوله می باشد. برای انجام عملیات استاپل نیازمند یک سوراخ و یک برش روی لوله هستیم تا پلاگ از مجرای آن وارد لوله شود. این عملیات توسط دستگاه هات تپ انجام خواهد گرفت.

 عملیات هات تپ دارای کاربردهایی متنوع است اما پرکاربردترین حوزه هایی که این عملیات در خصوص شان انجام می گیرد به شرح زیر هستند:

Insertion of a new branch in an operational pipeline

بیشترین مورد استفاده عملیات هات تپ برای مواقعی است که مجریان و بهره برداران شرکت صنعتی می خواهند طرح های عملیاتی موجود را توسعه دهند. در این راستا آن ها می توانند با ایجاد یک انشعاب جدید و هدایت جریان سیال به مجاری خطوط لوله جدید طرح های موجود خود را توسعه دهند. برای این کار معمولاً خطوط لوله پرفشار و دارای سایز بالا انتخاب می شوند تا فاز توسعه جدید تغذیه کافی و مناسب برای جریان سیال داشته باشد. یکی از مهم ترین نکات در طرح های توسعه خطوط لوله این است که انشعاب ایجاد شده روی خطوط لوله موجود باید توانایی آن را داشته باشد که طرح توسعه جدید را تأمین کند. در این خصوص محاسبه فشار و جریان سیال از وظایف برنامه ریزان و بهره برداران می باشد. اما شرکت پیشگام صنعت ابزار با توجه به تجربه بالای خود در زمینه انجام عملیات هات تپ قادر است مشتریان را در خصوص انتخاب محل و لوله مناسب انشعاب خط لوله جهت طرح توسعه خود راهنمایی کند.  می توان گفت یکی از رایج ترین کاربردهای عملیات انشعاب گرم  مربوط به این مورد می باشد.

Insertion of branch that require to drain off large amount of fluid

مورد دیگر کاربردی در عملیات هات تپ ایجاد یک انشعاب جدید روی خطوط لوله ای است که نیازمند آن هستند که حجم زیادی از سیال از آن ها تخلیه شود. در این مواقع روی خط در حالی جریان درون آن وجود دارد اتصال سه شاخه اسپلیت تی نصب می شود و سپس عملیات هات تپ روی لوله انجام می شود تا مجرای دسترسی به سیال لوله فراهم شود. طبیعتاً از آن جا که روی اتصال سه شاخه مذکور یک ولو نصب خواهد شد، برون رفت سیال تحت کنترل خواهد بود و برنامه ریزان هر زمان که نیاز باشد به هر دلیلی با باز کردن ولو حجم مورد نظر سیال را تخلیه کرده و ولو را می بندند.

Insertion or replacement of valve in an operational pipeline

نصب یا تعویض ولو موجود روی خط لوله از دیگر مواردی است که عملیات هات تپ در مورد آن مصداق دارد. اصولاً نصب ابزارهای کنترلی روی خطوط لوله زمانی که سیال درون لوله در جریان است فقط از طریق انجام عملیات انشعاب از خط لوله امکان پذیر است. در غیر این صورت می باید لوله تخلیه شده و عملیات برش و نصب ابزار روی آن انجام شود که طبیعتاً فرایندی زمان بر و هزینه بر است. به جای این روش سنتی، می توان با استفاده از انشعاب گرم ولو و سایر ابزارهای کنترلی مورد نظر را روی لوله نصب کرد.

Preparing the pipeline for line stopping

یکی دیگر از موارد کاربرد عملیات هات تپ، انجام عملیات لاین استاپ و استاپل می باشد. چنان که می دانیم انجام عملیات لاین استاپ در درجه اول مستلزم این است که پلاگ های دستگاه استاپل به فضای درون لوله نفوذ کنند و این حاصل نخواهد شد جز از طریق برش لوله و گشودن مجرای دسترسی به فضای داخلی خط لوله. عملیات انشعاب گرم یا هات تپ بهترین راهکار برای برش لوله است. با استفاده از عملیات هات تپ مجرای دسترسی به خط لوله فراهم می شود، سپی دستگاه استاپل روی ولو نصب می شود و با پیشروی به فضای داخلی لوله انسداد خط را به انجام می رساند.

موارد فوق عمده ترین کاربردهای عملیات انشعاب گرم هات تپ محسوب می شدند، اما این بدان معنا نیست که کاربرد این عملیات محدود به موارد فوق است. با توجه به نیازهای مشتریان می توان کاربردهای متعددی برای انجام عملیات هات تپ برشمرد. به این دلیل این عملیات با وجود دشواری ها و ویژه بودن فرایند، یکی از عملیات های رایج و تکرار شوند روی خطوط لوله است. مجتمع های صنعتی که با  طرح ها و برنامه هایی نظیر توسعه خطوط لوله موجود، تعمیر اتصالات و تجهیزات، تعویض قطعات، تغییر طرح پایپینگ، تغییر مکان عملیاتی فرایندها و مواردی از این نظیر سر و کار دارند بدون شک درگیر عملیات هات تپ خواهند بود.

شرکت پیشگام صنعت ابزار یکی از مجریان نام آشنای انجام عملیات های انشعاب گرم هات تپ و استاپل روی خطوط لوله و مخازن کشور است که طی بیش از ده سال موفق به انجام صدها عملیات هات تپ گردیده است. این عملیات ها در واحدها صنتی مختلف اعم از پالایشگاه ها و ترمینال های نفتی، مجتمع های پتروشیمی، واحدهای صنایع سنگین نظیر ذوب آهن و فولاد و…. انجام شده است. حتی واحدهای خدمات شهری نظیر شرکت های آب و فاضلاب نیز می توانند از خدمات هات تپ بهره ببرند و در این راستا شرکت پیشگام صنعت ابزار پروژه های متعدد در زمینه انجام عملیات هات تپ روی خطوط لوله آب برای واحدهای خدماتی مختلف از جمله شرکت آب و فاضلاب استان تهران را داشته است.

فیلم موجود، تصاویر برخی از پروژه های انشعاب گرم شرکت پشگام صنعت ابزار طی سالیان گذشته را نشان می دهد. این تصاویر عکس هایی از مراحل مختلف کار را شامل می شوند که روی خطوط لوله دارای سایزهای متفاوت و انشعاب های هات تپ متنوع انجام گرفته اند. عملیات هات تپ شامل مراحل متعددی است. ابتدا فاز ساخت و نصب اتصال های سه شاخه روی خط لوله انجام می گیرد. این اتصال معمولاً بر اساس سایز لوله اصلی، سایز انشعاب، فشار سیال و ضخامت لوله تعیین می شود. در اغلب موارد اتصال مورد نظر اسپلیت تی خواهد بود اما به فراخور نیاز و محاسبات مهندسی بر اساس استانداردهای جوش ممکن است از اتصالاتی دیگر استفاده شود. در هر صورت وجود یک نیپل به عنوان ورودی انشعاب جدید برای انجام عملیات هات تپ ضروری است. دستگاه هات تپ مستقیماً روی لوله نصب نخواهد شد، بلکه روی ولوی قرار خواهد گرفت که آن نیز روی اتصال سه شاخه نصب شده است. از این رو نیپل این اتصال می بایست دارای فلنج باشد تا ولو روی آن قرار گرفته و پیچ و مهره شود. پس از نصب ولو، دستگاه هات تپ روی ولو نصب شده و عملیات برش لوله از طریق پیشروی دستگاه هات تپ به انجام خواهد رسید. چگونگی بار دهی، میزان پیشروی لازم، فشار عملیاتی مورد نیاز برای دستگاه هات تپ و مواردی از این قبیل، آیتم هایی هستند که انجام عملیات هات تپ را تحت تأثیر خود قرار می دهند.

تصاویر مونتاژ شده در فیلم بالا بخشی از مراحل انجام عملیات در مکان های مختلف را نشان می دهند. شرکت پیشگام صنعت ابزار در مجتمع ها و واحدهای صنعتی مختلف عملیات های متنوعی را به انجام رسانده است. سایز انشعابی این عملیات ها از ½ اینچ آغاز شده و تا ۴۸ اینچ را پوشش داده است. عملیات های هات تپ ۴۸ اینچ شرکت پیشگام صنعت ابزار به پروژه پالایشگاه اصفهان باز می گردد که در صدد بودند روی خط لوله بنزین ۴۸ اینچی خود انشعاب گیری گرم انجام دهند. با توجه به سایز بالای لوله و نیز سایز به سایز بودن عملیات هات تپ، انجام مراحل کار دشواری های خاص خود را داشت اما با اتخاذ تذابیر فنی و مهندسی کل مراحل بدون بروز کوچک ترین ایرادی به اتمام رسید. البته دستگاه ها و تجهیزات، و نیز دانش فنی مان به ما اجازه انجام عملیات تا سایز ۷۲ اینچ را نیز می دهد، اما به جهت عدم دریافت هر گونه سفارش در این خصوص، تا زمان حاضر بزرگ ترین سایز انشعابی عملیاتی ما ۴۸ اینچ بوده است.

شرکت پیشگام صنعت ابزار از انواع دستگاه های هات تپ در سایزهای مختلف برخوردار است و از این حیث مناسب ترین شرایط فنی و تجهیزات مکانیکی برای انجام عملیات را اتخاذ می کند. دستگاه های این شرکت تولید شده شرکت میراژ انگلستان می باشند که از واحدهای بزرگ تولید کننده دستگاه های ارائه خدمات خطوط لوله در سایزها و انواع مختلف است. این دستگاه ها به فراخور نیاز هر عملیات، بازسازی و باز تعمیر شده و وقتی مناسب برای عملیات باشند پیش از نصب معمولاً تست فشار روی آن ها صورت می گیرد تا نسبت به ایمنی و اطمینان از فرایند حین اجرای هات تپ مطمئن شویم.