اسپلیت تی و انواع اتصال لوله

به طور کلی برای ایجاد انشعابات جدید در خطوط لوله از سه نوع اتصال استفاده می گردد. انتخاب هر یک از این اتصالات به متغیرهای عدیده خط لوله و سیال نظیر سایز لوله اصلی، نسبت سایز انشعاب جدید به سایز لوله اصلی، نوع سیال، فشار سیال، دمای سیال و مواردی از این دست بستگی دارد.

  1. اتصال اسپلیت تی:

اتصال اسپلیت تی از به روز ترین و متداول ترین اتصالات محسوب می شود که مزیت آن نسبت به سایر اتصالات داشتن مقاومت بالای اتصال در برابر فشارهای وارده می باشد. از اسپلیت تی برای انشعاباتی که از حساسیت بالایی برخوردار می باشند و فشار وارده روی اتصال بالا است و همچنین در انشعاباتی که سایز لوله بالاست و پروژه از حساسیت بالایی برخوردار است استفاده می شود. دلیل بالا بودن مقاومت و استحکام اتصال اسپلیت تی را می توان در روش فیتینگ و تثبیت آن به طور کامل بر روی لوله و مراحل جوشکاری بالای این نوع اتصال دانست.

فرایند ساخت اسپلیت تی از طریق جوشکاری اسپلیت تی اسپلیت تی و انواع اتصال لوله split tee weld
ساخت اسپلیت تی و مونتاژ قطعات آن

اسپلیت تی از چهار قسمت کلی پد بالا و پد پایین و نیپل اتصال و فلنج تشکیل شده است. عملیات مونتاژ این اتصال در دو مرحله انجام می گیرد. مرحله اول در داخل کارگاه تولیدی اتصال مونتاژ می گردد و مرحله نهایی  بر روی لوله اصلی در محل پروژه انجام می گیرد.

روش ساخت و مونتاژ اسپلیت تی:

همانطوری که در مطالب بالا گفته شد مونتاژ اولیه اتصال اسپلیت تی در داخل کارگاه انجام می گیرد. ابتدا لوله به طول و سایز مورد نظر با دقت بالا بریده می شود سپس در راستای طولی به دو قسمت تقسیم می شود. لازم به ذکر است کلیه عملیات برش کاری لوله با دستگاه هوا برش انجام می گیرد. بعد از انجام برش کاری لوله کلیه لبه های برش خورده این قطعه از اسپلیت تی با دقت کامل زاویه دار و برای انجام عملیات جوشکاری آماده می شوند. دو قسمت جدا شده لوله پد بالا و پایین اتصال نامیده می شوند.

عملیات بعدی مونتاژ کاری اتصال مربوط به پد بالایی می باشد. که نیپل اتصال و فلنج بایستی بر روی آن مونتاژ گردند. انجام این مرحله نیازمند دقت بسیار بالایی است. در ابتدا بر اساس سایز لوله انشعابی یا همان نیپل که بر روی پد نصب می گردد با استفاده از هوا برش البته با دقت بالا برش بر روی پد بالایی اسپلیت تی انجام می شود . لازم به ذکر است که در این مرحله از شابلون هایی برای برش دقیق سوراخ استفاده می گردد که قبلا توسط مهندسین طراحی گردیده است. پس از اتمام برشکاری و ایجاد سوراخ بر روی پد بالایی لبه های محل برش به طور کامل و دقیق پخ زده می شود تا عملیات جوشکاری نیپل بر روی آن با دقت بالایی انجام گردد. مرحله بعد مونتاژ اتصال نیپل و فلنج اسپلیت تی بر روی پد می باشد. در خصوص نیپل و فلنج نصب شده بایستی جوشکاری با بالاترین دقت و توسط افراد مجرب این کار انجام پذیرد. همچنین تراز کردن نیپل و فلنج حین عملیات جوشکاری از نکات مهم دیگر می باشد. در بعضی موارد انشعاب ممکن است به شکل زاویه دار باشد که بایستی اتصال نیپل به پد بالایی با زاویه باشد که عملیات مونتاژ آن به مراتب سخت تر از حالت قائم می باشد. پس از اتمام مونتاژ کاری اتصال آماده ارسال به پروژه جهت نصب بر روی لوله می باشد. لازم به ذکر است قبل از نصب و فیتینگ اسپلیت تی بر روی اصلی لوله تست جوش توسط بازرسین جوش بر روی اتصال انجام می گیرد ، تا صحت جوشکاری اتصال اسپلیت تی توسط کارفرما تأیید شود.

  1. اتصال سدل نیپل:

سدل نیپل یکی دیگر از اتصالاتی که در انشعاب گیری خطوط لوله به کار گرفته می شود. سدل نیپل به شکل نیم تنه حول لوله قرار گرفته می شود.

اجزای تشکیل دهنده سدل نیپل:

  1. سدل: یک قطعه به شکل حلقوی و هم سایز و هم ضخامت با لوله اصلی می باشد. روی لوله اصلی جوشکاری می شود و همچون جداره ای باعث تقویت نیپل در محل اتصال می گردد.
  2. نیپل: حکم ورودی انشعاب جدید را داراست نیپل به طور عمود در محل نصب و جوشکاری می شود. یک سر نیپل حلقوی است که بایستی به طور کامل بر سطح لوله یا مخزن بنشیند و سر دیگر آن کاملا صاف می باشد که فلنج بر روی آن نصب می گردد.
  3. فلنج: متناسب با فشار خط لوله و سایز انشعاب انتخاب می گردد و بر روی نیپل جوشکاری می شود.
جوشکاری سدل نیپل روی لوله و تست جوش اسپلیت تی اسپلیت تی و انواع اتصال لوله saddle nipple min
سدل نیپل

موارد استفاده سدل نیپل:

  1. در موادی که سایز لوله اصلی بسیار بزرگ می باشد و در انشعابات مخازن از این روش جهت ایجاد انشعاب استفاده می گردد.
  2. زمانی که سایز انشعاب کوچک باشد و فشار سیال موجود در لوله بالا نباشد.

اتصال ولدولت:

زمانی ازین روش اتصال استفاده می شود که نیاز داریم یک لوله بر روی لوله دیگر نصب گردد. این در حالی است که امکان نصب یک لوله به طور مستقیم بدون هیچ رابطی بر روی لوله دیگر وجود ندارد .این اتصال به عنوان حلقه واسط میان خط موجود و خط انشعابی عمل می کند. ولدولت جز اتصالات فاقد سدل می باشد.

این اتصال فقط شامل یک نیپل می شود که مستقیما روی لوله نصب می گردد. ولدولت از جمله اتصالاتی است که جوشکاری آن روی لوله به صورت سر به سر انجام می گیرد.(در جوش کاری سر به سر یا لب به لب یک از دو قطعه نسبت به خط جوش زاویه ۹۰ درجه دارند. )

ولدولت از هر دو سر به شکل v پخ خورده است که یک سر آن روی لوله قرار می گیرد و جوشکاری می شود و سر دیگر آن نیز فلنج قرار می گیرد و جوش می خورد. تنها ضامن بقای استحکام ولدولت کیفیت جوشکاری آن می باشد.

موارد استفاده از ولدولت:

  1. زمانیکه نسبت سایز انشعاب به سایز لوله اصلی بسیار پایین باشد
  2. زمانیکه سایز انشعاب گیری کوچک باشد
  3. زمانیکه فشار سیال درون خط پایین باشد.
ولدولت در کنار اسپلیت تی برای انشعاب گیری لوله استفاده می شود اسپلیت تی اسپلیت تی و انواع اتصال لوله weldolet min
ولدولت برای انشعاب لوله

تشخیص استفاده از هر یک از اتصالات ذکر شده بر عهده تیم مهندسی پیمانکار و کارفرماست. این مجموعه با تبادل اطلاعات و جمع آوری داده ها و بر اساس استانداردها و الزامات خطوط لوله و جوشکاری اتصال مورد نظر را انتخاب کرده و مطالعات و محاسبات لازم جهت ساخت طراحی و ساخت را انجام می دهند.

اسپلیت تی در مقایسه با دیگر اتصالات، فیتینگی قوی تر است بنابراین برای عملیات های سنگین تر انشعاب گیری از آن استفاده می شود، اما در صورتی که شرایط ساده تر و آسان تر بود از اتصالات دیگر استفاده می شود. در صورتی که نیاز به اسپلیت تی در نتیجه مطالعات ضروری تشخیص داده شد باید از اپراتورها و جوشکاران حرفه ای و بهترین ابزارها و تجهیزات برای ساخت اسپلیت تی بهره برده شود. این اتصال در مقایسه با سایر اتصالات دارای ویژگی منحصر به فردی است و آن دو تکه بودن و تمام محیطی بودن آن است.

اتصال اسپلیت تی روی لوله

اسپلیت تی رایج ترین اتصالی است که برای ایجاد انشعاب جدید روی خطوط لوله موجود انتخاب و نصب می شود. این اتصال از آن جا که ماهیت تمامی محیطی دارد هم فرایند ساخت پیچیده تر و دشوارتری نسبت به سایر اتصالات دارد و هم فرایند نصب و جوشکاری اسپلیت تی روی لوله دشوارتر از سایر اتصالات است؛ به همین دلایل هم این اتصال مستحکم تر و مطمئن تر از دیگر اتصالات خطوط لوله است.

فرایند ساخت این اتصال در مقایسه با دیگر فیتینگ ها از این حیث دشوارتر است که اسپلیت تی تنها اتصال دو تکه  تمام محیطی است. البته برخی از سدل نیپل ها نیز دارای این ویژگی می باشند اما بسیار به ندرت مورد استفاده قرار می گیرند و در مواقعی که عموماً سدل نیپل تمام محیطی به عنوان یک گزینه مطرح می شود، اسپلیت تی گزینه بهتری خواهد بود. فیت کردن دو پد اسپلیت تی کار دشواری محسوب می شود. آن ها در کنار یکدیگر می بایست محیط خارجی لوله را تماماً پوشش دهند و روی آن کاملاً فیت شوند. هیچ شکاف و خلأیی نباید میان اسپلیت تی و لوله ای که اتصال روی آن نصب می شود وجود داشته باشد، چرا که این همین شکاف باعث بد جوش خوردن اسپلیت تی به لوله، ایجاد درز و فاصله و در نهایت ناکارآمدی فیتینگ جهت آب بندی کامل خط لوله  و سیال خواهد بود.

همچنین دو لبه جانبی پدها که می بایست روی هم فیت شوند بایستی به نحوی تنظیم شوند که فضای جوشکاری میان شان مساعد باشد. معمولاً برای تقویت جوش از بک استریپ ها یا نوارهای فلزی ما بین پدها روی یک پد نصب می شود تا جوشکاری حین نصب روی آن انجام شود. از آن چه گفته شد می تواند پی به پیچیدگی های split tee نسبت به سایر اتصالات برد. اتصالاتی نظیر سدل نیپل و ولدولت فاقد این مؤلفه ها هستند، سدل نیپل دارای صفحه پد یک تکه است که بخشی از لوله را پوشش می دهد و بنابراین نیازی به حساسیت های فوق ندارد. از سوی دیگر ولدولت نیز به طو کلی فاقد هر گونه پدی می باشد و فقط بخش T شکل اتصال را شامل می شود، بنابراین به طور کلی محلی از اعراب ندارد.

حال و پس از ساخت اسپلیت تی، فرایند نصب آن روی خط لوله نیز دارای حساسیت های خاصی است. نصب اتصال به این نحو است که دو پد بالایی و پایینی هم به لحاظ طولی و  هم فیت شدن با لوله، باید کاملاً بر هم منطبق باشند. هر گونه فاصله یا شکاف یا ناهمانگی میان این دو بخش از اتصال اسپلیت تی می تواند منشأ بروز آسیب باشد. اسپلیت تی گذشته از معدود مواردی که به صورت مکانیکی روی لوله نصب می شود، در اغلب اوقات با فرایند جوشکاری به لوله متصل می شود و از این حیث نصب آن نیازمند جوشکاران حرفه ای و مسلط به فرایند است. تمامی آن بخش از لوله که split tee روی آن می نشیند باید از هر گونه گرد و غبار و رطوبتی پاک و تمیز شود.

در واقع حین نصب اتصال اسپلیت تی روی لوله می بایست از دو جهت به مناسب و دقیق بودن محل نصب توجه داشت؛ یکی این که پدها کاملاً بر هم منطبق باشند و فرو رفتگی و برجستگی در نصب مشاهده نشود. خط جوش کی بایست هماهنپ با هر دو پد اتصال آغاز شود و هماهنگ با آن ها نیز پایان پذیرد. بنابراین نقطه شروع و پایان جوشکاری می بایست مصادف با نقطه شروع و پایان هر دو پد اسپلیت  تی باشد. نکته دوم تراز شدن اسپلیت تی از منظر زاویه قرار گیری است. بسته به زاویه انجام عملیات انشعاب خط لوله و به تبع آن زاویه ای که برای انشعاب جدید مد نظر قرار گرفته شده است، اتصال اسپلیت تی بر همان اساس تنظیم و نصب می شود. اگر انشعاب جدید عمودی و رو به بالا خواهد بود فلنج اسپلیت تی پس از نصب باید در موقعیتی قرار داشته باشد که سطح آن کاملاً موازی با سطح زمین باشد؛ به عبارتی دیگر فلنج باید از هر جانب افق بر زمین باشد و زاویه قرارگیری آن صفر درجه باشد. اگر قرار است انشعاب به صورت افقی باشد نیز شرایط بالعکس خواهد بود؛ یعنی سطح فلنج اسپلیت تی باید کاملاً و از هر جانب نسبت به سطح زمین زاویه ۹۰ درجه داشته باشد. بی دقتی و اهمال نسبت به این نکات می تواند به قیمت تخریب کار تمام شود.

انیمیشن فوق فرایند نصب و جوشکاری اتصال اسپلیت تی ساخته شده روی خط لوله را نشان می دهد. در این فیلم چهار اتصال روی لوله نصب می شوند و سپس روی هر کدام ولو دروازه ای قرار داده می شود. این فیلم گام های اول فرایند انسداد خط لوله را نشان می دهد. چنان که توضیحات گویای امر است این اتصالات به منظور انجام عملیات های انشعاب گرم و انسداد لوله روی خط نصب می شوند. چهار اتصال به منظور انجام گام های بعدی روی لوله متصل و جوشکاری می شوند. اسپلیت تی های مذکور از نوع ساخته شده (Fabricated Split Tee) می باشند که به صورت جوشی روی لوله متصل می شوند.

اسپلیت تی و اتصالات مشابه

اسپلیت تی از اتصالات خطوط لوله است که به آن اتصال سه شاخه دو تکه تمام محیطی نیز گفته می شود. این اتصال چنان که از نام آن بر می آید دارای دو پد سدل مانند است که روی پد بالایی آن اتصالات نیپل و فلنج نصب می شوند. اتصال اسپلیت تی بهترین فیتینگ برای خطوط لوله ای است که حامل سیالات پرفشار هستند. همچنین هر چقدر نسبت سایز انشعاب به سایز لوله اصلی نزدیک تر می شود ضرورت استفاده از split tee بیشتر و بیشتر  می شود. دلیل آن هم ضریب مقاومت بالای آن می باشد.

ساخت اسپلیت تی و نصب آن اسپلیت تی اسپلیت تی و اتصالات مشابه split tees
اسپلیت تی

اتصال اسپلیت تی در مقایسه با سدل نیپل و ولدولت از موارد کاربردی بیشتری برخوردار است چرا که بسیار مستحکم تر از آن هاست. شکل هندسی این اتصالات نیز گویای امر است. اما اتصالاتی نیز داریم که در ظاهر کاملاً مشابه اسپلیت تی می باشند، خصوصاً زمانی که این اتصالات روی خط لوله نصب هستند هیچ تفاوت و تمایزی میان آن ها و split tee حس نمی شود اما از سوی دیگر هرگز دارای قابلیت کاربردی و مقاومت این اتصال نیستند. اصلی ترین این اتصالات نیپل جوشی با سدل تقویت کننده تمام محیطی است که یکی از انواع سدل نیپل محسوب می شود. این اتصال در ظاهر کاملاً مشابه با اسپلیت تی است و همچون آن یک نیپل، یک فلنج و دو پد سدل دارد که به صورت تمام محیطی و کمربندی دور تا دور محیط لوله ار پوشش می دهند اما یک تفاوت میان این اتصال و اسپلیت تی وجود دارد و آن هم مربوط به نحوه ساخت و اتصال آن روی لوله است.

در split tee چنان که می دانیم نیپل به همراه فلنج آن روی پد سدل مانند اتصال جوشکاری می شود و این قطعات با هم یک مجموعه را می سازند. پس از این فرایند است که مجموعه روی لوله نصب و جوشکاری می شود. اما نیپل های جوشی با سدل تمام محیطی از این حیث کارکردی همچون خود سدل نیپل دارند. به این معنا که ابتدا به ساکن نیپل روی لوله جوشکاری می شود و فلنج آن نیز نصب و جوشکاری می شود. تنها پس از این فرایند است که دو پد سدل روی لوله نصب و به هم فیت می شوند تا جوشکاری طولی شان روی لوله انجام شود. بنابراین سدل و نیپل در اینجا جداگانه روی لوله جوشکاری می شوند و از این حیث نمی توان این اتصالات را با اسپلیت تی یکی دانست.

بر حسب فرایند ساخت و نصب متمایزی که این دو اتصال دارند، کاربرد و موارد استفاده آن ها نیز متفاوت خواهد بود. این تفاوت به تفاوت های ماهوی شان بر می گردد که به آن ها کاربردهای جداگانه ای می دهد. برخی از این تفتاوت ها را به شرح زیر بر می شماریم:

  • اسپلیت تی برای فشارهای بسیار بالا مورد استفاده قرار می گیرد. البته نیپل جوشی با سدل تمام محیطی نیز همین طور است اما اگر فشار مجموعه از سقف مجاز قابل تحمل نیپل جوشی فراتر رود چاره ای جز استفاده از split tee نخواهد بود. در اسپلیت تی از آن جا که پد، نیپل و فلنج یک کل انداموار را تشکیل می دهند ضریب مقاومت در برابر فشار سیال و همچنین فشار لوله برای دفرمه شدن به طرز محسوسی افزایش خواهد یافت.
  • هر چه نسبت سایز انشعاب به قطر خط اصلی نزدیک تر شود ضریب اطمینان نیپل جوشی با سدل تمام محیطی کمتر خواهد شد و استفاده از اسپلیت تی توجیه بیشتری خواهد داشت. معمولاً تا نسبت ۷ همچنان می توان از نیپل جوشی استفاده کرد و البته با اتخاذ تدابیر ویژه مهندسی می توان این نسبت را تا ۰٫۸ نیز بالا برد، اما زمانی که این نسبت بالاتر برود دیگر نیپل های جوشی قابل استفاده نخواهند بود. برای عملیات های سایز به سایز خصوصاً زمانی که سایز بالا می باشد استفاده از split tee اکیدا توصیه می شود.
  • هر چه سایز انشعاب گیری از خط لوله بالاتر می رود باز هم توصیه به استفاده از اتصال اسپلیت تی اکیدتر خواهد بود. اسپلیت تی با توجه به ضریب تحمل بالای خود تا سایز ۶۰ اینچ را به سادگی تحمل می کند. اگر اصول ساخت این اتصال به درستی رعیات شده باشد می توان با اطمینان نسبت به مقاومت آن در برابر هر سیالی تا سایز ۶۰ اینچ صحبت کرد، اما در صورتی که تدابیر ویژه در خصوص ساخت آن اندیشیده شده باشد می توان حتی تا سایز ۱۰۶ اینچ نیز از اسپلیت تی بهره برد. تقویت این اتصال، افزودن قطعات پشتیبانی کننده به آن و تبدیل آن به فول سدل و اقداماتی از این دست، مؤلفه هایی هستند که می توان با استفاده از آن ها ضریب تحمل این اتصال در برابر فشار سیال و فشار لوله برای دفرمه شدن را افزایش داد. این مؤلفه ها در نیپل جوشی با سدل تمام محیطی قبل استفاده نیستند. از ین رو در سایزهای بالا توصیه می شود که مجریان و پیمانکاران پایپینگ، هات تپ واز این قبیل پروژه ها تن به ریسک نداده و از تصال اسپلیت تی استفاده کنند.
اسپلیت تی حین نصب و جوشکاری روی خط لوله اسپلیت تی اسپلیت تی و اتصالات مشابه split tee installing
اسپلیت تی

اتصال سه شاخه دو تکه با پوشش تمام محیطی بیشترین کاربرد را در عملیات انشعاب گرم هات تپ دارد. از آن جا که این عملیات خود درارای ماهیت ویژه است و فشار بالایی را به مجموعه وارد می کند بهترین اتصال برای انجام این عملیات اسپلیت تی می باشد. شرکت پیشگام صنعت ابزار صدها عملیات هات تپ را با استفاده از اسپلیت تی با موفقیت به انجام رسانده است و طی سالیان زیدی که از اغلب این پروژه های می گذرد اتصالات نصب شده به بهترین شکل ممکن، بدون هر گونه ایراد نظیر نشتی و سوراخ شدگی کارکرد خود را ادامه داده اند.

ساخت اسپلیت تی انشعاب

اسپلیت تی از جمله اصلی ترین اتصالات هات تپ محسوب می شود که در مقایسه با سایر اتصالات، نقش بیشتری در دوام و طول عمر انشعاب ایجاد شده جدید دارد. در صورتی که فرایند ساخت اسپلیت تی و نصب و جوشکاری آن روی لوله به درستی و مطابق با استانداردها صورت گرفته باشد می توان ادعا کرد که دوام آن به اندازه خود لوله خط اصلی خواهد بود. البته لازم به ذکر است این اتصال محدودیت های را نیز دارد که در مواجهه با آن ها نمی تواند کارکرد خود را ایفا کند و چه بسا ناچار به استفاده از فیتینگ های جایگزین نظیر سدل نیپل باشیم. از جمله این محدودیت ها این است که اتصال اسپلیت تی را نمی توان برای مخازن یا خطوط لوله با سایزهای بالا استفاده کرد. این اتصال دور تا دور لوله را می گیرد و همچون یک لوله سرتاسر قطر خارجی آن را پوشش می دهد. از این رو نمی توان از آن به عنوان یک اتصال برای لوله های سایز بزرگ استفاده کرد. برای مثال برای لوله ای در قطر ۷۲ اینچ استفاده از اسپلیت تی چندان توجیه فنی ندارد و به جای آن ترجیح بر آن است که از سدل نیپل استفاده شود، ولو آن که خط دارای فشار بالا باشد. مخازن نیز از آن جا که قطر بسیار بالایی دارند استفاده از split tee در خصوص شان امکان پذیر نیست. افزون بر این در خصوص خطوط لوله غیر فلزی نیز می توان از اسپلیت تی استفاده کرد اما نصب آن روی لوله باید به صورت مکانیکی باشد نه جوشی.

اسپلیت تی نصب شده روی خط لوله کردستان عراق اسپلیت تی ساخت اسپلیت تی انشعاب
اسپلیت تی

اما در صورتی که شرایط فنی کار اجازه نصب این اتصال را به ما بدهد، بدون شک بهترین اتصال در مقایسه با ولدولت و سدل نیپل محسوب می شود. فرایند ساخت اسپلیت تی در مقایسه با اتصالات دیگر کمی پیچیده تر و دشوارتر می باشد. دلیل آن می تواند موارد زیر باشد:

  • در درجه اول باید گفت split tee در مقایسه با سدل نیپل تعداد قطعات بیشتری دارد. اسپلیت تی دارای یک پد پایینی است که از جانب پایین لوله با پد دیگر هم تراز میشود. این قطعاه را سدل نیپل ندارد. ولدولت به که به طور کلی یک اتصال یک تکه است و مستقیماً روی لوله جوشکاری می شود.
  • در صورتی که نیاز به ساخت فول سدل باشد تعداد قطعات split tee افزایش نیز خواهند بافت. قطعات تقویتی که نقش ساپورت اسپلیت تی را ایفا می کنند می بایست با دقت تمام ساخته و متصل شوند. این اتصال علاوه بر قطعاتی که در split tee به کار می رود دارای قطعاتی برای تقویت سدل و نیپل نیز هست. این قطعات همچون کمربند به صورت دو تکه روی نیپل فیتینگ نصب و گرداگرد آن جوشکاری می شوند. اتصال فول سدل برای عملیات های سنگین با سایز انشعاب و فشار سیال بالا انجام می شوند.
  • نکته دیگر این است که قطعات اتصال اسپلیت تی پیش از نصب روی لوله تمام و کمال روی هم جوشکاری می شوند در حالی که سدل نیپل به این گونه نیست. در split tee پدهای سدل ساخته شده و سپس نیپل روی پد بالایی که انشعاب از آن حاصل می شود جوشکاری خواهد شد. بنابراین در حین جوشکاری این فیتینگ روی لوله در واقع فقط داریم پدهای سدل آن روی روی لوله جوش می دهیم. اما سدل نیپل به این گونه نیست. در سدل نیپل دو قطعه سدل و نیپل جداگانه ساخته می شوند و در محل خط لوله ابتدا نیپل روی لوله جوشکاری می شود. پس از اتمام جوشکاری نیپل است که سدل نیز حول نیپل جوش داده می شود تا موقعیت آن را تقویت کند. بنابراین می توان گفت تنها تفاوت این اتصال با ولدولت این است که در ولدولت دیگر ساپورت یا تقویت کننده نیپل وجود ندارد. این تمایز فرایند ساخت اسپلیت تی را در مرحله پی از نصب دشوارتر و طولانی تر می گرداند.
  • به طور کلی محاسبات، فرایند طراحی مهندسی، سایزبندی دقیق پدهای اتصال به نحوی که بدون کوچک ترین مشکلی حین نصب روی لوله فیت آپ شوند، و مواردی از این دست آیتم هایی هستند که فرایند ساخت split tee را در مقایسه با سایر اتصالات دشوارتر می گردانند.
نصب اسپلیت تی توسط پیشگام صنعت ابزار 02634717900 اسپلیت تی ساخت اسپلیت تی انشعاب
ساخت اسپلیت تی

سازنده این اتصال ضمن داشتن آگاهی کافی از الزامات فرایند ساخت باید توان اجرایی و سابقه درخشانی در زمینه ساخت اتصال اسپلیت تی داشته باشد. در غیر این صورت ممکن است بروزکوچک ترین ایراد تبعات فنی و اجرایی سنگینی بر عملیات هات تپ داشته باشد. تست جوش این اتصال از جمله شاخص های مهم پس از اتمام فرایند ساخت split tee است. بازرسین عملیات باید نسبت به این مسأله هوشیار بوده و دقیق ترین تست ها متناسب با نوع عملیات را برگزینند تا کیفیت اتصال ساخته شده به بهترین نحو ممکن بررسی شود.

بازرس جوش اسپلیت تی باید در درجه اول آموزش های لازم در خصوص تست جوش را سپری کرده و در این زمینه دانش و تجربه کافی را داشته باشد. استفاده از بهترین ابزار برای تست اسپلیت تی از جمله نکاتی است که باید بدان توجه ویژه داشت. با توجه به حساسیت کاربردی ای که این فیتینگ دارد، بهتر آن است که تا جای ممکن از ابزارهای مناسب برای سنحش و تست آن استفاده کرد. ضمن این که انتخاب روش تست جوش نیز از معیارهای مهم در این زمینه است.

چنان که می دانیم روش هایس مختلف و متفاوتی برای تست جوش split tee وجود دارد. بازرس جوش باید تشخیص دهد که کدام روش مطمئن تر و بهتر برای انجام این کار است. در صورتی که فرایند ساخت، بازرسی ساخت و تست این فیتینگ به نحو مناسبی انجام شده باشد می توان مطمئن بود که اسپلیت تی شاخته شده دارای ضریب کارایی بالا بوده و می توان روی آن برای درازمدت حساب باز کرد. اما اگر هر یک از مراحل مذکور دچار ایراد و نقص شوند طبیعتاً باید منتظر تبعات منفی آن در آینده باشیم.

اسپلیت تیساخت اسپلیت تی– سدل نیپل

ساخت اسپلیت تی در عراق

ساخت اسپلیت تی از جمله فن آوری هایی است که شرکت پیشگام صنعت بازار طی سال ها انجام عملیات هات تپ آن را در بالاترین سطح ارتقا داده است و اکنون نه تنها نیازهای خود در زمینه انجام انشعاب گرم را برآورده می سازد، بلکه در صورت دریافت سفارش، فرایند ساخت اسپلیت تی را برای مشتریان در اسرع وقت و به بهترین نحو ممکن انجام می دهد. اسپلیت تی یک اتصال خط لوله است که با توجه به فشارهایی که از جانب سیال در منطقه انشعاب وارد می شود کارکرد بسیار مهمی دارد. در واقع وظیفه اصلی اتصال split tee علاوه بر انتقال سایل به انشعاب جدید می باشد، بلکه تحمل فشار وارده از ناحیه سیال نیز می باشد. هر اتصال اسپلیت تی که توأمان هر دو کارکرد فوق را نداشته باشد طبیعتاً عملکرد قابل قبولی را نخواهد داشت و نمی تواند پاسخگوی نیاز مشتری باشد.

اسپلیت تی نصب شده روی خط لوله کردستان عراق اسپلیت تی ساخت اسپلیت تی در عراق
اسپلیت تی

شرکت پیشگام صنعت ابزار به فراخور عملیات های هات تپ که در کشور عراق اجرای آن ها را بر عهده داشته است اتصالات سه شاخه متعددی نظیر split tee و سدل نیپل را برای ایشان ساخته و آن روی خطوط لوله نصب کرده است. در حال حاضر تمامی اتصالات در این منطقه قعال بوده و کارفرما از آن ها پس از انجام هات تپ بهره می برد. اما آخرین عملیات انشعاب گرم ما در این کشور دارای ویژگی منحصر به فردی به لحاظ فرآیند ساخت اسپلیت تی بود و آن هم دو انشعابی بودن این اتصال بود. در واقع هدف کارفرما از درخواست این split tee انشعاب دو خط لوله جدید از یک عملیات هات تپ بود. به این منظور اتصال ساخته شده می بایست دارای دو مجرای خروجی می بود، یکی انشعاب ۲۴ اینچی که هم سایز قطر لوله اصلی بود و انشعاب اصلی اتصال به شمار می رفت و دومی هم اتصال ۶ اینچی که قرار بود یک لوله ۶  اینچی از آن انشعاب شود.

فرایند طراحی اسپلیت تی پروژه عراق مذکور با این محاسبات به انجام رسید که اتصال می بایست فشار را از ناحیه دو خروجی تحمل کند و از این حیث انجام مطالعات مهندسی و رجوع به استانداردهای فنی مختصات خاص خود را می طلید. نکته مهم تر آن که هر دو انشعاب خروجی از خط لوله می بایست روی نیپل اسپلیت تی کار گذاشته می شدند و از این رو نیپل از دو جانب متحمل فشار سیال می شد. فاز طراحی و مهندسی با ملاحظه این نکات به انجام رسید و در نهایت نقشه نهایی و دستورالعمل ساخت اسپلیت تی که شامل روش های جوشکاری و برش قطعات می شد تدوین و برای اجرا به تیم عملیاتی و بازرس فنی کار سپرده شد.

با توجه به حساسیت بالای این نوع از اتصال split tee و فشار بالای خط لوله ای که عملیات هات تپ روی آن انجام می گرفت کلیه مراتب فرایند برش و جوشکاری قطعات اسپلیت تی با بیشترین دقت به انجام رسید. فرایند ساخت نیپل این اتصال split tee شامل سه مرحله می شد. طبیعی است از آن جا که سایز انشعاب اصلی ۲۴ اینچ بود برای ساخت نیپل از لوله ۲۴ اینچ استفاده دگردید. ابتدا برش پایه زیرین نیپل بر اساس طراحی های انجام شده و به نحوی که روی پد اسپلیت تی قرار گیرد انجام پذیرفت و سپس روی جداره جانبی نیپل یگ برش به قطر ۶ اینچ انجام شد. این برش به منظور انشعاب ۶ اینچی صورت پذیرفت. حال می توان گفت که نیپل ۲۴ اینچی این split tee خود حکم پدی را دارد که یک نیپل ۶ اینچی می بایست روی آن نصب و جوشکاری شود.

بنابراین اتصال مذکور دارای دو نیپل می باشد؛ یکی با سایز ۲۴ اینچ که روی آن فلنج ۲۴ اینچی نصب می شود و دیگری نیپل ۶ اینچی که روی آن نیز فلنج ۶ اینچی نصب خواهد شد. بدیهی است حتی پس از اتمام فرایند ساخت split tee این ویژگی منحصر به فرد همچنان گریبان گیر تیم عملیاتی خواهد بود. مرحله بعد فرایند نصب اسپلیت تی روی لوله گاز کردستان عراق است که با توجه به ویژگی های این اتصال می بایست حساسیت بیشتری نسبت به آن مبذول می شد.

وزن بالای اتصال نیپل برای نصب دقیق روی لوله از جمله نکاتی بود که می توانست کار را با دشواری همراه کند. همچنین و پس از نصب تراز کردن پد نیپل دار روی لوله دیگر مسأله ای بود که با انجام تدابیر ویژه رفع گردید. از دیگر نکاتی که می بایست پیش از انجام هات تپ در خصوص اتصال مذکور بدان توجه می شد این نکته بود که جین اجرای عملیات انشعاب گیری از آن جا که لوله سوراخ شده و سیال درون فضای داخلی split tee فوران می کند، می بایست تدابیری جهت ممانعت از برون ریزی سیال از محل نیپل ۶ اینچی صورت می گرفت. اگر این سر اسپلیت تی مذکور باز می ماند بدیهی است که حجم بالایی از سیال گاز با فشار بالا از محل انشعاب ۶ اینچی فوران می کرد و نه تنها خود عملیات، بلکه شرایی ایمنی محیط را به شدت تحت تأثیر قرار می داد و خطرناک می کرد. از این رو پیش از انجام هات تپ روی سر ۶ اینچی split tee مذکور یک ولو توپی نصب گردید و کاملاً بسته شد تا از بروز هر گونه نشتی ممانعت شود. سپس یک فلنج کور نیز روی ولو نصب شد تا نسبت به عدم نشتی سیال اطمینان حاصل شود.

نصب اسپلیت تی توسط پیشگام صنعت ابزار 02634717900 اسپلیت تی ساخت اسپلیت تی در عراق
ساخت اسپلیت تی

فرایند ساخت اسپلیت تی و نصب آن روی لوله بدون شک یکی از کلیدی ترین فازهای عملیات انشعاب گرم هات تپ تلقی می شود و مجریان هات تپ از آن جا که تخصص و مهارت تشخیص الزامات عملیات را دارند، خود بهتر از هر سازنده دیگر قادرند نیازهای فنی خط در خصوص اتصال را تشخیص دهند. از این رو ترجیح بر آن است که ساخت اسپلیت تی و نصب آن روی لوله مستقیماً توسط مجریان هات تپ انجام شود یا این که تحت نظارت مستقیم و کنترل شده ایشان قرار گیرد.

ساخت اسپلیت تی برای هات تپ عراق اسپلیت تی ساخت اسپلیت تی در عراق split tee
اسپلیت تی

پس از نصب اتصال اسپلیت تی عملیات هات تپ ۲۴ اینچ با موفقیت و بدون بروز هر گونه نشتی از ناحیه اسپلیت تی به انجام رسید و انشعاب های گرفته شده تحویل کارفرما داده شد.

متریال اسپلیت تی

اتصال اسپلیت تی که برای انجام عملیات انشعاب گیری استفاده می شود باید شرایط عملیاتی و امکانات فنی خاص حاکم بر خط لوله و سیال آن را داشته باشد. سازنده اسپلیت تی می بایست توجه ویژه به این نکته داشته باشد که اتصال مذکور به چه هدفی به کار برده خواهد شد. اما نکته دیگری که در ساخت اسپلیت تی حائز اهمیت است متریالی است که می بایست برای ساخت این اتصال مورد استفاده قرار گیرد.

در این خصوص می بایست به شاخص های زیر توجه داشت:

  • جنس متریال اسپلیت تی
  • ضخامت لوله ای که برای ساخت اسپلیت تی به کار می رود
  • طول مورد نیاز لوله
  • صحت کیفیت لوله انتخاب شده برای ساخت اسپلیت تی
هات تپ اسپلیت تی متریال اسپلیت تی IMG 6252016 1057 680 300x160
اسپلیت تی هات تپ

در خصوص هر یک از این آیتم ها باید بررسی های لازم صورت گیرد. در مورد جنس متریالی که مورد استفاده قرار می گیرد، جنس لوله بستگی به جنس لوله اصلی خواهد داشت. در صوری که لوله های از جنس هایی نظیر پلی اتیلن و … می باشد که امکان جوشکاری روی آن ها وجود ندارد مهندسان سازنده اسپلیت تی باید مطالعات لازم برای انتخاب بهترین جنس را انجام دهند. اما در خصوص لوله هایی که می توان روی شان جوشکاری انجام داد معمولاً قاعده بر این است که لوله split tee هم جنس با لوله اصلی برگزیده خواهد شد. یعنی نوع لوله و آلیاژ آن کاملاً مشابه با لوله اصلی خواهد بود. در صورتی که لوله از آلیاژی ضعیف تر برگزیده شود طبیعتاً اسپلیت تی استحکام کافی برای مقاومت در برابر فشار لوله اصلی را نخواهد داشت. از سوی دیگر اگر لوله از آلیاژی سنگین تر انتخاب شود فشاری مضاعف و بی مورد بر لوله اصلی وارد خواهد شد که نیازی به آن نیست.

در خصوص آیتم ضخامت نیز لوله انتخابی معمولاً هم ضخامت با لوله اصلی انتخاب خواهد شد. این مورد نیز یک عرف محسوب می شود مگر در شرایط اضطراری و در مواقعی که نیاز به انجام تدابیر ویژه و راهکارهای مهندسی خاص باشد. اتصال split tee همان طور که می بایست توان و مقاومت کافی در برابر فشارهای وارد را داشته باشد، از سوی دیگر نیز نباید فشار نامتعارف و نامورد بر لوله اصلی وارد کند. این امر نیز به همان میزان منشأ آسیب خواهد بود.

همچنین طول لوله مورد نیاز برای ساخت اسپلیت تی متغیر دیگری است که سازنده می بایست به آن توجه ویژه داشته باشد. محاسبه طول اتصال اسپلیت تی بر حسب شاخص های خط لوله و سیال آن انجام خواهد گرفت. طول اتصال تأثیر زیادی در افزایش زمان مقاومت آن در برابر فشارهای ناشی از سیال و لوله اصلی خواهد داشت و از سوی دیگر همچون موارد قبل سازنده اسپلیت تی مجاز نیست با در نظر گرفتن طول بیش از اندازه بر خط لوله فشار بی مورد تحمیل کند. در این خصوص نیز ابعاد مشخص و استانداردی را می توان به دست آورد که بر اساس استانداردها و معیارهای بین المللی روز قابل محاسبه هستند. مهندسین سازنده اسپلیت تی در این خصوص نیز باید حساسیت ویژه را داشته باشند. اتصال split tee یک اتصال مهم در خطوط لوله محسوب می شود که از سه جانب در معرض فشار ورودی و خروجی سیالات است. از سوی دیگر خود نیز به واسطه وزنش بر خط لوله فشار وارد می کند. فرایند طراحی و ساخت اسپلیت تی باید به گونه ای باشد که هر دو فشار وارده برای مدت طولانی مهار شده و خط در نقطه انشعاب برای مدت ها عملکرد خود را حفظ کند.

کیفیت لوله انتخابی هم همچون سایر عوامل آیتم تعیین کننده دیگری محسوب می شود. سطح لوله از لحاظ کیفیت و فقدان خوردگی و فرسودگی می بایست مورد بازرسی دقیق قرار گیرد. ناهمواری روی سطح، زنگ زدگی، خوردگی، ترک و ایراداتی از این قسم آسیب هایی هستند که هم حین ساخت اسپلیت تی، هم جوشکاری و نصب آن روی لوله، و هم عملکرد اسپلیت تی در آینده به شدت تحت تأثیرشان قرار خواهد گرفت و هر کدام از ایرادات مذکور می تواند به آسیب های جدی در عملکرد صحیح اسپلیت تی وارد آورد. این آسیب ها در درجه اول می توانند خطوط جوش را تخریب کنند و کیفیت جوشکاری را پایین بیاورند، و از طرف دیگر می توانند باعث شوند احتمال بروز نشتی را در دراز مدت بالاتر ببرند.

جوشکاری اسپلیت تی اسپلیت تی متریال اسپلیت تی IMG 4068 300x225
جوشکاری اسپلیت تی

از این رو سازنده اسپلیت تی حتی الامکان هرگز نباید لوله ها و متریالی را انتخاب کند که قبلا دارای عملکرد بوده اند چرا که فرسودگی ولو نسبی شان می تواند منشأ بروز خطر در آینده باشد. کیفیت لوله ها حتما می بایست پیش از آغاز فرایند ساخت مورد تأیید مهندسین و واحدهای کنترل کیفی قرار گرفته شده باشد.

انتخاب متریال ها و بازرسی کیفی شان پیش از آغاز فرایند ساخت، از جمله اصو والزاماتی است که سازنده split tee می بایست نسبت به آن حساسیت ویژه ای را داشته باشد.

ساخت اسپلیت تی

اسپلیت تی split tee همچون سایر اتصالات خطوط لوله نظیر سدل نیپل از جمله فیتینگ های معروف و بسیار کاربردی در صنایع مرتبط به پایپینگ و خط لوله محسوب می شود که دامنه کاربردی آن با توحه به لزوم ایجاد سه راهی های انشعاب متعدد روی خطوط لوله بسیار بالاست. در واقع انجام عملیات هات تپ و استاپل یکی از موارد کاربرد متعدد ساخت اسپلیت تی محسوب می شوند و این ابزار اتصالی خطوط لوله در بسیاری موارد و جایگاه های دیگر دارای کاربرد می باشد. ساخت اسپلیت تی یک فرایند تخصصی می باشد که مراحل و مراتب متعدد از جمله طراحی، تهیه متریال ها و بازرسی شان، برش ها و جوشکاری ها و در نهایت نصب اتصال روی لوله را به همراه دارد اما این که مراحل مذکور توسط چه واحد صنعتی ای انجام می گیرد خود یکی از موضوعات بحث جدی می باشد. معمولاً واحدهای صنعتی فعال در زمینه های نفتی و گازی به جهت داشتن مهندسی و طراحان متعدد و متبحر در زمینه های نفتی و گازی و آشنا به اصول پایپینگ و استانداردهای خطوط لوله و جوشکاری نظیر استناداردهای API و ASME مرتبط به این زمینه ها، خود فرایندهای طراحی و ساخت اسپلیت تی را بر عهده می گیرند، اما ممکن است واحد صنعتی زمان کافی برای انجام کار نداشته باشد یا به دلیل مهارت کم در صدد باشد کار را بر عهده مجریان ساخت اسپلیت تی که به طور تخصصی در این مزنیه فعال هستند بسپارند.

ساخت اسپلیت تی-اسپلیت تی-انشعاب اسپلیت تی-اتصال اسپلیت تی- اسپلیت تی هات تپ- اسپلیت تی استاپل

اسپلیت تی ساخت اسپلیت تی ساخت اسپلیت تی photo 2017 07 28 17 19 07 1 300x225
ساخت اسپلیت تی

ممکن است فرایند ساخت اسپلیت تی به جهت حساسیتی که دارد با وجود تسلط کارفرما به پیمانکاران متبحر و با دانش سپرده شود تا بیشترین ضریب اطمینان از ساخت اسپلیت تی رعایت شود. با این احوال، توجه به کاربرد و موارد کارکردی این اتصال خطوط لوله نشان از اهمیت بالای فرایند ساخت اسپلیت تی دارد. این اتصال در واقع یک مسیر مستقیم را تبدیل به یک سه راهی می کند که سیال از یک سوی آن وارد می شود و از دو سوی دیگر وارد دو انشعاب می شود. بنابراین محلی که اسپلیت تی نصب شده در آن نصب می شود جایگاهی است که از سه جانب به این اتصال فشار وارد می شود. از این حیث تا جای ممکن باید اتصال اسپلیت تی را مطمئن و مستحکم ساخت تا کوچک ترین ایرادی پس از بهره برداری از کار متوجه مجموعه نشود.

هات تپ ساخت اسپلیت تی ساخت اسپلیت تی IMG 6252016 1057 680 300x160
اسپلیت تی هات تپ

درست است که اغلب واحدهای فعال در زمینه خطوط لوله نفت و گاز خود دارای توانایی برای ساخت اسپلیت تی می باشند، اما برای عملیات های ویژه نظیر هات تپ مجری طرح ترجیح می دهد خود فرایند ساخت اسپلیت تی را بر عهده بگیرد. از آن ها که مجری کار گرم هات تپ به ریز و خم کار هات تپ بیشتر آشنایی دارد و خود قادر به تشخیص مقدار فشاری است که حین انجام کار هات تپ بر مجموعه وارد می شود، توصیه بر آن است که پیمانکاران هات تپ خود فرایند ساخت را بر عهده بگیرند. اغلب این هات تپ کاران خود سازنده اسپلیت تی محسوب می شوند و اسپلیت تی های ساخت کارفرما را به هیچ وجه برای کار نمی پذیرند. از آن جا که مسئولیت عملیات هات تپ بر عهده ایشان می باشد و تمامی مراحل کار با نظارت و تأیید ایشان می باشد، ساخت اسپلیت تی و نصب آن روی لوله نیز جزو سرفصل های کار ایشان است و به این دلیل اغلب آن ها تأیید دارند که خود ساخت اسپلیت تی را بر عهده بگیرند. چه بسا تمامی مراتب عملیات هات تپ به درستی انجام شده باشد اما به دلیل بروز ایرادی ولو جزئی در یک از اجزاء و قطعات اتصال، کار گرم هات تپ نیز مخدوش جلوه کند. در این شرایط مجری هات تپ پاسخگوی اول خواهد بود و تنها در صورتی می تواند به دفاع از عملکرد خود بر آید که ساخت اسپلیت تی را نیز خود بر عهده گرفته باشد. لازم به ذکر است فشاری که بر مجموعه و محل انشعاب حین اجرای عملیات هات تپ وارد می شود بسی بیشتر از فشار وارد بر اتصال اسپلیت تی ای است که از پیش در محل انشعاب نصب شده است. هات تپ در شرایط کار گرم و زمانی انجام می گیرد که لوله مملو از ماده شیمیایی نفتی و گازی می باشد و شرایط اسپلیت تی در این موقعیت متفاوت از شرایطی خواهد بود که هنوز خطوط لوله به بهره برداری نرسیده اند و دارند روی یکدیگر متصل می شوند.

ساخت اسپلیت تی شامل فرایندهای ساده ای می شود؛ برش لوله، برش قطعات و سپس جوشکاری قطعات روی هم بر اساس نقشه ها و طرح های آماده شده. اما دو نکته در ساخت اسپلیت تی بیش از اندازه حائز اهمیت است و اهمال در آن ها می تواند خسارات مشهودی بر خروجی نهایی کار وارد کند. یکی طراحی اسپلیت تی بر اساس داده های فنی خط لوله می باشد که باید فارغ از هر گونه نقص و ایرادی باشد. طراحی و ساخت اسپلیت تی باید بر اساس شاخص ها و استانداردهای روز دنیا در زمینه جوشکاری روی خطوط لوله حاوی سیال و استانداردهای پایپینگ انجام شود. توجه به استانداردهای فلنج نیز جزوی از کار را تشکیل می دهد جرا که فلنج ها نیز همواره یکی از قطعات اصلی در ساخت اسپلیت تی محسوب می شوند. نکته حائز اهیمت دوم جوشکاری قطعات در ساخت اسپلیت تی می باشد. تعدا پاس جوش و سایر موارد مربوط به عملیات جوشکاری قطعات اسپلیت تی نیز بر حسب استانداردها و بر مبنای دانش فنی مهندسین و طراحان کار پیش بینی می شود.

هات تپ ساخت اسپلیت تی ساخت اسپلیت تی IMG 3432 300x225
اسپلیت تی

به طور کلی در ساخت اسپلیت تی می بایست تمامی فاکتورهای فنی و عواملی که بر ایمنی و اطمینان کار می افزایند تأکید صریح و مصرانه داشت. این اتصال نقش کلیدی در سرانجام عملیات هات تپ دارد. دستگاه هات تپ پس از اتمام عملیات از مجموعه خارج می شود ولی اسپلیت تی جزو اتصالات دائم است و پس از هات تپ نیز در محل باقی می ماند. بنابراین در ساخت اسپلیت تی باید بیشترین دقثت لازم را داشت.