ساعت اندیکاتور در فلنج فیسینگ

ساعت اندیکاتور وسیله ای است برای اندازه گیری های دقیق. هرگاه بخواهیم در خروجی کارهای خود سطوحی صاف، بدون لبه، فرورفتگی و برآمدگی داشته باشیم از ساعت اندیکاتور استفاده می کنیم. این وسیله می تواند در آزمایش ها و صنایع مختلفی کاربرد داشته باشد. با استفاده از ساعت اندیکاتور می توان سطوح را مورد ارزیابی قرار داد و در صورتی که هرگونه ناهمواری در این سطوح وجود داشته باشد با استفاده از این ساعت قابل شناسایی و همچنین اندازه گیری است. ما از ساعت اندیکاتور در عملیات فلنج فیسینگ استفاده می کنیم. عملیات فلنج فیسینگ، عملیاتی است که با استفاده از آن فیس فلنج ها را اصلاح می کنند و آن ها را به شکل اولیه ی خود نزدیک می کنند تا کارایی و آب بندی حداکثری را داشته باشند.

ساعت اندیکاتور
ساعت اندیکاتور

ساعت اندیکاتور

این ساعت به دو نوع دیجیتال و عقربه ای در بازار عرضه می شود. اگر برای عملیات ارزیابی سطح خود نیاز به دقت زیادی داشته باشیم می توانیم از ساعت دیجیتال استفاده کنیم چون در این ساعت ارزیابی غیرهم سطحی دقیق تر بوده و خوانش این ارزیابی نیز در این ساعت ها ساده تر است. این ساعت ها در انتهای خود پایه ای مغناطیسی و یا غیر مغناطیسی دارند این پایه مماس بر سطح مورد نظر قرار می گیرد. از این ساعت برای ارزیابی سطوح دوّار و ثابت استفاده می شود.

دقت ساعت اندیکاتور

دقتی که می توان گفت در اکثریت این ساعت ها وجود دارد معمولاً از ۰۰۱/۰ میلی متر تا ۰۱/۰ میلی متر متغیر است. بازه ی ارزیابی این ساعت ها از ناهمواری سطوح تا ۱ سانتی متر است.

ساعت های اندیکاتور را ساعت اندازه گیری نیز می نامند. هم راستا سازی و هم محور سازی، وظیفه ی اصلی ساعت اندیکاتور است.

اندازه گیری سطح با ساعت اندیکاتور توسط روش Rim & Face

ساعت اندیکارتور با استفاده از روش Rim & Face سطح را اندازه گیری می کند. در این روش پایه ی ساعت را مماس بر روی جسم قرار می دهیم. ساعت اندیکاتور دارای عقربه ای است که به صورت ساعتگرد حرکت می کند. زمانی که پایه ی ساعت بر روی سطح مورد نظر قرار می گیرد عقربه ی ساعت اندیکاتور در جهت عقربه های ساعت شروع به حرکت می کنند. در صورتی که سطح جسم دارای فرورفتگی باشد طبیعی است که بین پایه ساعت و جسم فاصله ای ایجاد خواهد شد که عقربه ی ساعت اندیکاتور این فاصله را نشان خواهد داد. حرکت پایه ی ساعت به سمت بیرون (فاصله با جسم) اعداد منفی را نشان خواهد داد. در صورتی که جسم دارای برآمدگی بر روی سطح خود باشد، پایه ی ساعت اندیکاتور در برخورد با این برآمدگی به سمت داخل حرکت می کند. ساعت اندیکاتور این فاصله را با استفاده از اعداد مثبت نشان خواهد داد.

ساعت اندیکاتور در فلنج فیسینگ

در صنایع خطوط لوله گاهی طول این خطوط به صدها متر می رسد. همچنین این خطوط لوله در برخی مواضع دارای خمیدگی و پیچ خوردگی هستند. پرواضح است که اگر این خطوط چند صد متری را به صورت یک تکه بسازیم، ممکن است این لوله ها در فرایند انبساط و انقباض دچار مشکل و آسیب شوند. همچنین انبساط و انقباض در محل خمیدگی می تواند فشار را بر روی خط لوله افزایش دهد. به علاوه با آسیب دیدن بخشی از این خطوط، عملیات تعمیری دشوار خواهد شد. به منظور جلوگیری از این مشکلات در صنایع خطوط لوله از فلنج ها استفاده می شود.

همان طور که می دانیم فلنج ها قطعات میانجی بین لوله ها و یا دیگر قطعات خطوط لوله و پایپینگ مثل ولوهای کنترلی و off/on هستند. فلنج هر قطعه یا لوله با فلنج قطعه یا لوله ی دیگر به صورت هم پیشانی اتصال برقرار می کند. زمانی که دو فلنج به صورت هم پیشانی با یکدیگر قرار می گیرند قطعات آب بندی یا گسکت ها بین آن ها قرار می گیرد تا در محل اتصال دو فلنج نشتی وجود نداشته باشد. بخشی که فلنج با استفاده از گسکت ها یا قطعات آب بند به فلنج دیگر متصل می شود، فیس فلنج نام دارد. فیس فلنج باید کاملا صاف باشد و نیز شیارهایی به منظور آب بندی بهتر و حداکثری باید بر روی آن وجود داشته باشد.

فیس فلنج و شیارهای موجود بر روی آن به مرور زمان و در اثر مجاورت با سیال دچار آسیب، خوردگی و ناهمواری می شود. همچنین ممکن است در هنگام حمل و یا تراشکاری بر روی فلنج به این ناحیه آسیب وارد شود. تمامی این موارد می توانند آب بندی فلنج را تحت تأثیر قرار دهند. به منظور اصلاح فیس فلنج و بهبود آب بندی آن از عملیات فلنج فیسینگ (فیس دهی به فلنج) استفاده می کنیم. این عملیات با استفاده از دستگاهی به نام فلنج فیسر انجام می شود. دستگاه فلنج فیسر در داخل و یا بیرون فلنج نصب می شود و دو مرحله ی کف تراشی و فیس دهی، فیس فلنج را به شکل اولیه بازمی گرداند.

در مرحله ی کف تراشی ابتدا سطح ناهموار فلنج با استفاده از تیغه های دستگاه فلنج فیسر تراشیده می شود تا فیس فلنج کاملا صاف و صیقلی شود. در مرحله ی بعدی تیغه ها عوض می شوند و این بار دستگاه فلنج فیسر فلنج را فیس دهی می کند و بر روی آن شیارهای آب بندی را به وجود می آورد.

در عملیات فلج فیسینگ ساعت اندیکاتور را به قاعده ی دستگاه فلنج فیسر متصل و ثابت می کنند. پایه ی ساعت بر روی سطح فلنج حرکت می کند و در نقاطی که فلنج دچار فروفتگی باشد عقربه ی ساعت به سمت چپ حرکت کرده و میزان ناهمواری را با عدد منفی نشان می دهد. در صورتی که فیس فلنج دارای برآمدگی باشد، پایه ی ساعت به سمت داخل حرکت کرده و عقربه آن به سمت راست حرکت خواهد کرد و میزان برآمدگی با اعداد مثبت نشان داده خواهد شد. در این حالت اپراتور دستگاه فلنج فیسر با استفاده از ساعت اندیکاتور خواهد دانست که دستگاه به چه میزان باردهی احتیاج دارد و تیغه ی آن باید چند دور بچرخد تا سطح فلنج را به طور کامل کف تراشی کند. شرکت پیشگام صنعت ابزار مجری عملیات فلنج فیسینگ بر روی انواع فلنج های خطوط لوله در سراسر کشور می باشد. شرکت های مختلفی از جمله میتوتویوی ژاپن، آکاد و اینسایز تولید کننده ی انواع ساعت اندیکاتور هستند.

اندازه گیری فشار مخازن در هات تپ

اندازه گیری فشار مخازن یکی از چهار مورد اندازه گیری دقیق در هات تپ است که پیش از اجرای عملیات باید از میزان آن اطلاع داشته باشیم. عملیات هات تپ بر روی بسیاری از مخازن ذخیره ی سیالات قابل اجرا خواهد بود. این مخزن ها می توانند شامل سیالات مایع و یا گازی باشند. پس از خالص سازی نفت و ترکیبات مشتق شده از آن، محصول خالص به دست آمده را درون مخازن مختلف ذخیره می کنند تا آن را آماده ی مصرف کنند. اصولا مواد تولیدی در پالایشگاه ها و مجتمع های پتروشیمی را بلافاصله بعد از تولید مورد استفاده قرار نمی دهند. در برخی پالایشگاه ها و یا واحدهای پتروشیمی از برخی مخازن ذخیره سازی انشعاباتی تهیه می کنند. با استفاده از عملیات هات تپ می توان بر روی مخازن، مقطع انشعاب را برش زد. در این حالت سیال درون مخزن را می توان وارد بخش انشعابی کرد تا در موارد مصرفی مورد استفاده قرار گیرد.

انداره گیری فشار مخازن
انداره گیری فشار مخازن

انشعاب گیری از مخازن به روش هات تپ

برای انشعاب گیری از مخازن باید برشی بر روی مخزن ایجاد کرد تا سیال از درون حفره ی ایجاد شده وارد لوله های انشعابی شود. در هات تپ این برش را توسط دستگاه هات تپ بر روی مخازن ایجاد می کنند. با استفاده از یک ولو (شیر صنعتی)، جریان سیال را از درون مخزن به انشعاب کنترل و قطع و وصل می کنند. همچنین اتصالی را به صورت مستقیم بر روی مخزن نصب می کنند تا به راحتی بتوان لوله ی انشعابی را به مخزن ارتباط داد. اتصالات مخازن بر روی قسمتی از مخزن نصب می شوند و سپس با توجه به ساختار خود به ولو و دستگاه هات تپ نیز اجازه ی نصب بر روی خود می دهند. اجزای برشی دستگاه هات تپ از درون ولو و اتصال عبور می کند و دیواره ی مخزن را برش می دهد. این تعریفی بود برای عملیات هات تپ به صورت کلی اما عملیات هات تپ پیش از آغاز نیاز به تمهیداتی دارد که عملیات با استفاده از این تمهیدات به درستی اجرا خواهد شد.

اولین گام برای شروع عملیات هات تپ اندازه گیری های دقیق از پارامترهای مختلف عملیات است. هنگامی که عملیات هات تپ بر روی مخازن انجام می شود باید پارامترهایی مثل، فشار سیال، دمای آن، ماهیت و میزان برهم کنش دهی آن و غیره اندازه گیری شوند. اندازه گیری فشار مخازن در عملیات هات تپ برای اطلاع از میزان فشاری است که سیال درون مخزن به دیواره های مخزن وارد می کند. پر واضح است که این میزان فشار به اتصالات، ولو و دستگاه هات تپ نیز وارد می شود. در واقع با اندازه گیری فشار مخازن درخواهیم یافت که چه میزان فشار قرار است به اجزای عملیات هات تپ و پس از این ها به انشعاب وارد شود. بنابراین پس از اندازه گیری فشار مخازن میزان استحکام تمامی موارد ذکر شده را با توجه به فشار اندازه گیری شده، تنظیم می کنند تا خروج سیال از درون مخزن با نقص فنی و یا نشتی همراه نباشد.

اندازه گیری فشار مخازن

مخازن تحت فشار مخازنی هستند که به منظور ذخیره سازی مایعات یا گازها در فشاری متفاوت با فشار اتمسفر ساخته می شوند. کاربرد عمده ی این مخازن در صنعت نفت و گاز است. کار با این مخازن بسیار خطرناک و پرریسک بوده و تمامی اعمالی که بر روی آن ها انجام می شود باید با استانداردهای جهانی همچون ASME SECTION VIII مطابقت داشته باشد. پارامترهایی که در حین عملیات بر روی مخازن باید مورد توجه قرار گیرند عبارت اند از، حداکثر فشار ایمنی، درجه حرارت ایمن، ضریب ایمنی، میزان خوردگی و حداقل دمای حرارتی. با استفاده از تست هیدرواتستاتیک مخازن را مورد ارزیابی قرار می دهند. در هنگام نصب مخزن و یا در زمان بهره برداری از آن با تست هیدرواستاتیک (تست هیدرواستاتیک به دلیل ایمنی بالا به تست پنوماتیک ترجیح داده می شود) را بر روی مخزن انجام می دهند. زمانی که از مخازن با استفاده از عملیات هات تپ انشعاب گیری می کنیم نیز باید تست فشار هیدرواستاتیک را از تجهیزات و اتصالات نصب شده بر روی مخزن به عمل آوریم. اندازه گیری فشار مخازن در این دو مرحله به این منظور انجام می شود که اطمینان لازم جهت عدم شکستن مخزن و تجهیزات نصب شده بر روی آن، کسب گردد. زیرا در صورتی که خود مخزن و یا اتصالات نصب شده بر روی آن بشکنند، سیال در دسترس می تواند بروز حوادث ناگوار را به دنبال داشته باشد. البته اندازه گیری فشار مخازن ذخیره سازی سیالات گازی نیاز به حساسیت بیشتری نسبت به اندازه فشار مخازن برای سیالات مایع دارد. این بدین دلیل است که گازها سرعت انبساط بیشتری نسبت به مایعات دارند و همین امر می تواند در بروز حادثه خطرساز باشد.  

رسپیراتورها و موارد کاربرد آن ها در هات تپ

رسپیراتورها ابزارهایی هستند که در محیط های کاری به منظور محافظت از سیستم ایمنی مورد استفاده قرار می گیرند. محیط های کاری مثل کارگاه هات تپ محلی است که در آن عملیات های مختلفی از جمله جوشکاری، فرزکاری، سنگ زنی و غیره انجام می شود. تمامی این اعمال می توانند ذراتی را در هوا منتشر کنند که برای سیستم تنفسی مضرند. استنشاق گازها و مواد شیمیایی متفاوتی که در محیط های کارگاهی و عملیاتی پراکنده اند نیز می توانند سبب آسیب به شش ها و سیستم تنفسی شود. برخی از ادوات و ابزارآلات مورد استفاده در کارگاه ها و محیط های کاری می توانند موادی از قبیل آزبست را در هوا پراکنده کنند که تنفس این مواد یا مواد مشابه آن می تواند بیماری هایی را برای شش ها و دیگر اجزای سیستم تنفسی به وجود بیاورند. اما راه حل ایمنی برای محافظت از سیستم ایمنی تا حد امکان حذف عوامل آسیب زا است اما در صورتی که نتوان این موارد را حذف کرد با استفاده از تجهیزات محافظت از سیستم ایمنی مثل رسپیراتور می توان عوامل خطر را از کارکنان برحذر داشت.

رسپیراتور
رسپیراتور

رسپیراتور

وسیله ای است برای حفظ بینی، دهان و یا کل صورت در برابر اتمسفر خطرناک محیط کاری. این تجهیزات به دو نوع محکم و شل تقسیم می شوند.

رسپیراتور پوشش محکم، تجهیزی محافظتی است که از رستنگاه مو تا ریز چانه را می پوشاند. تمامی منافذ و سوراخ های تنفسی با استفاده از این تجهیزات پوشیده می شوند. انواع آن ها عبارت است از: ماسک نیم صورت، ماسک ربع صورت، ماسک تمام صورت و گیره ی دماغ و دهانی. 

رسپیراتور پوشش شل، سرپوش ها یا کلاهک هایی هستند که کل سر و صروت را می پوشانند. انواع این تجهیزات نیز شامل هلمت، هود، لباس سرتاسری و ماسک صورت شل هستند.

رسپیراتور تصفیه کننده ی هوا

این تجهیزات همراه با فیلتر تصفیه کننده ی هوا هستند که پس از عبور دادن هوا می توانند ذرات و آلاینده های درون هوا را فیلتر کنند.

طبقه بندی رسپیراتورها

این تجهیزات از لحاظ کاربرد و طرز کار به دو نوع اصلی تقسیم می شوند.

  1. تصفیه کننده ی هوا: این تجهیزات دارای فیلتر هستند و آلاینده های هوا را با استفاده از فیلتر، کارتریج و کانسیتر جذب می کنند. این تجهیزات نیروی لازم برای استنشاق کاربر را توسط یک منبع تأمین نیرو به نام PAP تولید می کنند. با استفاده از این فیلترها می توان ذرات آسیب رسان جامد یا مایع را فیلتر کرد.
  2. هوارسان: زمانی که میزان آلودگی هوای محیط آنقدر بالا باشد که استاندارد لازم با تنفس و استنشاق را نداشته باشد از رسپیراتورهای هوارسان استفاده می شود. این رسپیراتورهای هوای مورد نیاز برای تنفس فرد را از منبعی که حاوی هوای تمیز است تأمین می کنند. این هوارسان ها خود به دو نوع هوارسان خارجی و هوارسان خود تأمین تقسیم می شوند. هوارسان های خارجی را زمانی مورد استفاده قرار می دهند که امکان حمل کپسول توسط فرد وجود نداشته باشد. هوارسان های خود تأمین نیز کپسولی دارند که درون آن هوای پاک وجود دارد و فرد می بایست آن را همراه خود حمل کند.

معیار های انتخاب رسپیراتور

برای انتخاب کردن این تجهیزات باید شرایط اتمسفر محیط کار را ارزیابی کرد. مهم ترین ارزیابی هایی که باید برای انتخاب مناسب ترین رسپیراتور استفاده شوند به شرح زیر خواهند بود:

  • محیط کار دارای چه آلاینده هایی است؟
  • ماهیت این آلاینده ها چیست؟
  • خواص فیزیکی و شیمیایی آن ها کدام است؟
  • تا چه حد می توان در معرض آن ها قرار گرفت؟
  • غلظت مورد انتظار این آلاینده ها در محیط چقدر است؟
  • خطر آنی آنها بر سلامت فردی (IDLH) چیست؟
  • غلظت اکسیژن موجود در محیط کاری چقدر است؟
  • آیا این آلاینده ها چشم را نیز می سوزانند؟
  • آیا آلاینده های منتشره در هوا از روغنی هستند؟

پس از ارزیابی و پاسخگویی به موارد فوق باید از آلاینده های هوا نمونه برداری انجام شده و مدلسازی مواجهه ی کارکنان با آن ها نیز انجام شود.

الزامات استفاده از رسپیراتورها

برای استفاده از این تجهیزات در هر محیط کاری باید این سنجش انجام شود که رسپیراتور تا چه حد توان مقاومت در برابر آلودگی را خواهد داشت. هم چنین باید آزمون هایی را به صورت کمی و کیفی مورد اجرا کرد تا از فیت بودن و کارامد بودن رسپیراتور بر روی صورت کارکنان اطمینان حاصل کرد.

موی سر زخم ها پانسمان ها و غیره نباید در فیت شدن رسپیراتور خللی ایجاد کنند.

 در کارگاه هات تپ عملیات جوشکاری، برشکاری با هوا برش، سنگ زنی و فرزکاری انجام می شود. انواع این عملیات بر روی قطعات فلزی پیاده می شوند و در نهایت سازه ی اتصال را حاصل می نمایند. به منظور صیقل دهی و تقارن دقیق در اتصالات هات تپی از عملیات فوق استفاده می شود. هر کدام از این عملیات می توانند ایروسول های آلاینده ی هوا را وارد اتمسفر کارگاه کنند. به خصوص عملیات جوشکاری که می تواند فیوم های سمی را در محیط اطراف جوشکار پراکنده کند. استفاده از وسایل محاظتی از از سیستم تنفسی یکی از راه کارهایی است که برای حفظ سلامت تنفسی کارکنان در نظر گرفته شده است.

ها تنها یک مورد از تجهیزات محافظت کننده از سیستم تنفسی هستند و بسته به نوع عملیات از تجهیزات محافظتی متفاوتی استفاده می شود.   

کاتر در دستگاه هات تپ

کاتر دستگاه هات تپ عضو برنده ی این دستگاه را تشکیل می دهد. کاتر باید بتواند بر روی خطوط لوله ی مختلف با جنس ها و ضخامت های متفاوت برش ایجاد کند. عملیات هات تپ به مجموعه کارهای گرمی گفته می شود که با استفاده از آن ها می توان از خطوط لوله ای که حاوی سیالات مختلف گازی و مایع هستند، انشعاباتی تهیه کرد.

کاتر دستگاه هات تپ
کاتر دستگاه هات تپ

انشعابات تهیه شده از خطوط لوله در عملیات هات تپ می توانند برای بهره برداری در اماکن دیگر انتقال پیدا کنند. در عملیات هات تپ از ماشین هات تپ به منظور ایجاد برش بر روی خط لوله استفاده می شود. این دستگاه از اجزای گوناگونی سرهم بندی شده. این اجزا شامل موارد زیر هستند.

  • اجزای پیش برنده که شامل شفت و اهرم دستی هستند. اهرم دستی توسط اپراتور می چرخد و مرحله به مرحله ماشین را برای برش به خط لوله نزدیک تر می کند.
  • بدنه و اجزای نگهدارنده؛ بدنه ی ماشین هات تپ اجزای این دستگاه را درون خود جای می دهد و هولدر کاتر عضوی است که به کاتر متصل می شود و آن را محکم نگه می دارد تا در نتیجه اصطکاکی که بین کاتر و لوله ایجاد می شود، کاتر از محور استقرار خود خارج نشود.
  • گیربکس دستگاه هات تپ توسط به کاتر نیروی مکانیکی وارد می کند و کاتر را وادار به چرخش می کند. در واقع کاتر با چرخش گیربکس می چرخد. گیربکس نیز نیروی لازم برای چرخش را از دستگاه های پنوماتیکی یا هیدرولیکی پاوریونیت یا پاورپک دریافت می کند. پاوریونیت ها خود با نیروی برق کار می کنند و قادرند تا از نیروی الکتریکی برق، نیروی هیدرولیکی ایجاد کنند و این نیرو را متوجه گیربکس سازند. برق دستگاه پاوریونیت در محل استقرار عملیات هات تپ با استفاده از دیزل ژنراتورهای مولد برق فراهم سازی می شود.
  • اما اجزای برشی ماشین هات تپ کاتر و مته راهنما هستند که موضوع غالب این نوشته را تشکیل می دهند.

مته راهنما

مته راهنما همان طور که در شکل زیر مشاهده می کنید، در مرکز محفظه ی کاتر مستقر است.

مته راهنما
مته راهنما

به این قطعه پایلوت دریل هم گفته می شود. وظیفه ی مته راهنما دریل کردن لوله است. می توان گفت که مته راهنما اولین عضو از ماشین هات تپ است که در عملیات هات تپ به لوله می رسد.  مته راهنما ساختار متفاوتی نسبت به دیگر مته ها دارد. این مته بر روی بدنه ی خود پین های متعددی دارد. این پین ها به گونه ای بر روی بدنه ی مته راهنما تعبیه شده اند که پس از دریل کردن خط لوله و ورود به آن، باز می شوند. باز شدن این پین ها درون خط لوله امری ضروری است که توسط مته راهنما اجرا می شود. زمانی که مته راهنما لوله را دریل می کند و وارد خط لوله می شود، کاتر نیز کم کم به لوله رسیده و شروع به بریدن لوله می کند. در نهایت قطعه ای خمیده و دایره ای شکل از دیواره ی خط لوله بریده می شود که این قطعه در مرکز خود به پین های مته راهنما گیر خواهد کرد. پین های مته راهنما مانع از سقوط دیواره ی بریده شده ی لوله به داخل خط لوله می شوند. لوله های پالایشگاهی ساز و کار و سیستمی دارند که هیچ گونه ماده ی اضافی نباید درون آن وجود داشته باشد. سقوط هرگونه ماده ی اضافی درون این خطوط لوله می تواند منجر به تشکیل جرم و پلاک هایی درون خط لوله شده و در نهایت میزان بهره برداری را کاهش دهد.

کاتر دستگاه هات تپ

کاتر، مهم ترین عضو برشی دستگاه هات تپ است که به هولدر کاتر و گیربکس متصل است. کاترها در اندازه های کوناگون برای ایجاد برش ساخته می شوند. گوناگونی در اندازه ی کاترهای به این علت است که برش کاتر تعیین کننده ی سایز لوله ی انشعابی خواهد بود. دندانه های کاترها نیز در طرح های مختلفی ساخته می شود و بر روی وجوه این دندانه ها الماسه هایی نصب می شود. این الماسه ها در واقع برش را بر روی خط لوله انجام می دهند. تعداد دندانه ها و الماس ها بسته به نوع لوله ای است که قرار است برش روی آن ایجاد شود. بر روی یکی از وجوه هر دندانه ی کاتر یک الماسه به صورتی محکم وصل می شود. این اتصال با پیچ کردن الماسه ها به دندانه ی کاترها ایجاد می شود. هر از چندگاهی که کارایی الماسه پایین می آید این الماسه ها تعویض می شوند و جای خود را به الماسه های نو می دهند. این الماسه ها در تماس با لوله اصطکاک بالایی را ایجاد می کنند و قادرند انواع خط لوله را برش بزنند.

در عملیات هات تپ گیربکس توسط نیروی القایی هیدرولیکی یا پنوماتیکی به گردش درآمده و کاتر را می چرخاند اما دستگاه هنوز در جای خود مستقر است و رو به جلو حرکت نمی کند. در این هنگام اپراتور اهرم پیش برنده ی دستگاه را می چرخاند. در آن هنگام که اجزای برشی دستگاه هات تپ شامل کاتر و مته راهنما هنوز به لوله نرسیده اند و با آن تماس برقرار نکرده اند، اهرم به راحتی و با گشتاور پایین توسط اپراتور می چرخد. اپراتور می داند که با هر بار چرخاندن اهرم کاتر یک مرحله به لوله نزدیک تر می شود. با رسیدن مته راهنما به لوله میزان گشتاور افزایش یافته و سرعت چرخاندن اهرم کاهش می یابد. پس از دریل شدن لوله توسط مته راهنما دوباره اهرم به راحتی می چرخد. این سهولت در چرخش به دلیل فاصله ای است که ارتفاع مته راهنما بین خود و کاتر به وجود می آورد. با رسیدن کاتر به لوله عملیات رو به کندی می رود چون نیروی اصطکاکی بین این دو بسیار زیاد بوده و اپراتور باید نیروی بسیاری را برای چرخش اهرم به خرج دهد. با روان شدن دوباره ی اهرم اپراتور متوجه می شود که برش انجام شده و عملیات به پایان رسیده. حالا اهرم به صورت عقب گرد می چرخد و اجزای برشی دستگاه به همراه قطعه لوله بریده شده که کوپن نام دارد از درون لوله بیرون می آیند. سیال درون لوله در این حالت برای انشعاب گیری در دسترس خواهد بود.

شرکت های بسیاری در جهان به صورت مجزا تنها کاترها و اجزای برشی ماشین های هات تپ را تولید می کنند. بسیاری از شرکت هایی که خود تولید کننده ی ماشین های هات تپ هستند نیز این قطعات را با تکیه بر توان تولیدی خود، می سازند. شرکت میراژ ماشین انگلستان یکی از تولید کننده های ماشین هات تپ و انواع مختلفی از کاترهای آن می باشد که محصولات آن در پروژه های هات تپ شرکت پیشگام صنعت ابزار استفاده می شوند.

سندبلاست و موارد استفاده آن برای اسپلیت تی

سندبلاست عملیاتی است که در آن ماسه یا سیلیس را با فشار هوای زیاد بر روی اجسام و سطوح پرتاب می کنند. در بسیاری از صنایع اجرایی در جهان تمیزکاری و صیقل دهی سطوح، چالشی است که سندبلاست به کمک آن آمده است. همان طور که می دانید یکی از ضرورت های پیش از آغاز عملیات هات تپ، ساخت اتصالات یا فیتینگ ها می باشد. البته از اتصالات در خدمات خط لوله استفاده زیادی می شود. هات تپ نیز برای اجرایش خود از اتصالات بهره گیری می کند. اتصالات خطوط لوله به انواع و اقسام گوناگونی وجود دارند. این اتصالات بر روی خط لوله نصب می شوند و عملیات مختلفی از طریق آن ها بر روی خط لوله انجام می شود. هات تپ یکی از عملیات هایی است که با استفاده از اتصالات، عملیات انشعاب گیری و یا تعمیرات خط لوله را بدون نیاز به خارج شدن لوله از سرویس دهی انجام می شود.

سندبلاست sandblast
سندبلاست sandblast

اتصالات در هات تپ

اتصالاتی که در عملیات هات تپ، مورد استفاده قرار می گیرند، عبارت اند از:

  • اسپلیت تی
  • سدل نیپل
  • فول سدل و
  • ولدولت

این اتصالات پیش از آغاز عملیات هات تپ، در محل کارگاه هات تپ ساخته می شوند و پس از ساخت سازوکارها و مراحلی را جهت بهبود کیفیت و شکل ظاهری پشت سر می گذارند، سپس به منطقه ی عملیاتی منتقل شده و در آن جا بر روی خط لوله نصب می شوند. پر استفاده ترین و کارآمدترین اتصالی که در بیش تر عملیات های هات تپ مورد استفاده قرار می گیرد، اسپلیت تی است. اسپلیت تی از اجزایی به نام پد، نیپل و فلنج ساخته می شود. پدها در اسپلیت تی دو تا هستند که هر کدام نیمی از جداره ی لوله را دربرگرفته و در کنار یکدیگر می توانند کل دیواره ی لوله را پوشش دهند و آن را به شکل کمربندی در میان بگیرند. در مرکز یکی از این پدها، حفره ای ایجاد می شود تا نیپل که قطعه ای استوانه ای شکل است بر روی آن نشسته و جوشکاری شود. نیپل نیز در قسمت فوقانی خود به فلنج وصل می شود. فلنج قطعه ای است که با استفاده از آن می توان کل سازه ی اسپلیت تی را به دیگر اجزا و قطعات مورد استفاده در عملیات هات تپ پیوند زد. در نهایت شکل سازه ی اسپلیت تی به صورت زیر خواهد بود.

شکل اسپلیت تی بر روی خط لوله
شکل اسپلیت تی بر روی خط لوله

برای ساخت اسپلیت تی مؤلفه هایی از جمله سایز لوله ی اصلی و انشعابی، ضخامت لوله، فشار سیال جاری درون لوله و غیره را در نظر می گیرند تا صحت در ایمنی و عملکرد فنی عملیات هات تپ را تضمین کنند. پس از در نظر گرفتن این مؤلفه ها نقشه ی اسپلیت تی طراحی می شود و پس از آن با استفاده از فرایندهایی مثل هوابرش، جوشکاری و غیره قطعات اسپلیت تی را تهیه و آن ها را سرهم بندی می کنند. پس از سرهم بندی اسپلیت تی، نیاز است تا سطح اسپلیت تی را به دقت صاف کرده و آن را صیقل دهند و سپس آن را برای رنگ کاری آماده کنند. این کار به این دلیل صورت می گیرد که در حین برشکاری یا جوشکاری، براده های هوابرش و پلیسه های جوشکاری و خیلی لکه های دیگر بر سطح اسپلیت تی باقی می ماند و ناهمواری های زیادی بر روی سطح آن به وجود می آورند. این ناهمواری ها بر روی سطح فلز می تواند در دراز مدت اتصال را دچار تخلخل در ساختار بدنه کنند و آن را به راحتی در برابر هوازدگی و پوسیدگی قرار دهد. بنابراین پس از ساخت این سازه ها، آن ها به مکان های مختلفی منتقل می کنند تا فرایند های تمیزکاری و صیقل دهی بر روی سطوح آن ها انجام می شود.

پس ساخت اسپلیت تی معمولاً سطح آن را با واترجت و سندبلاست تمیزکاری کرده و صیقل می دهند.

واترجت

ابتدا در فرایند واترجت اسپلیت را شستشو می دهند. واترجت نام دستگاهی است که آب را با فشار خیلی زیادی به سمت سطوح مختلف پرتاب می کند. فشار آب در حین پرتاب به سمت سطوح مختلف به حدی است که به راحتی می تواند اتصالات مولکولی شکل گرفته بین بدنه ی اسپلیت تی و دیگر موارد را سست کند و سطح اسپلیت تی را صاف و صیقلی کند.

اما موضوع ما در این نوشته سندبلاست است و قصد بر این است تا این فرایند را مفصلاً توضیح دهیم و موارد استفاده ی آن برای اسپلیت تی را برشمریم.

سندبلاست

روش کار سندبلاست به این صورت است که ماسه های سخت و ساینده که معمولاً از جنس سیلیس، مسباره و اکسید فلزات هستند، با استفاده از فشار هموایی که یک کمپرسور ایجاد می کند، شتاب گرفته و بر روی سطوح مختلف پاشیده می شوند.

همان طور که پیداست در این پروسه نیروی اصطکاکی زیادی به وجود می آید که می تواند سطوح را به راحتی تمیز کرده و صیقل دهد. این مساله را برای اولین بار ژنرال مخترع دستگاه سندبلاست کشف کرد. ژنرال تیلگمن فردی بود که پس از مشاهده ی شیشه ی کدر شده از طوفان شن، شروع به ساخت دستگاه سندبلاست کرد.

وقتی صحبت از مقاومت فلز می شود، استفاده از سندبلاست کاربردی خواهد بود. با استفاده از سندبلاست می توان بستر مناسبی را برای پرایمر مهیا کرد.

پرایمر

پرایمر پوششی است که خاصیت چسبندگی مناسبی دارد. بعد از تمیزکاری و صیقل دهی سطح فلات، این ماده را روی سطح فلز می ریزند تا مقاومت فلز را در برابر خوردگی و پوسیدگی افزایش دهند و همچنین میزان تخلخل و ناهمواری روی سطح فلز را کاهش دهند. با استفاده از پرایمر پوششی را به عنوان آستر روی فلز اعمال می کنند. پرایمرها نفوذ کننده های قوی هستند که داخل تمام شکاف ها و منافذ میکروسکوپی نفوذ می کنند و مانع از دسترس پذیری سطح فلز با اکسیژن هوا و در نهایت زنگ زدگی و خوردگی می شوند.  

به طور کلی، وقتی صحبت از مقاومت فلز می شود باید فرایند سندبلاست، روی سطح فلز پیاده شود و مقاومت سطحی فلز را به درجه  sa2/5 برساند تا پرایمر درحفره های ایجاد شده نشسته وخوب به سطح فلز بچسبد.

تمیزکاری و صافکاری هر سازه به سطح زبر آن بستگی دارد. زبری سطح این سازه ها پس از فرایند سندبلاست با استفاده از دستگاه زبر سنج یا رافنس گیج اندازه گیری می شود.

موارد و مزایای استفاده از سندبلاست

  • زنگ زدایی و لکه برداری از سطح فلز
  • پولیش مات و تمیزکاری سطوح سازه های فلزی
  • زبر کردن سطوح قطعات جهت لعابکاری و تفلون کاری و در نتیجه ماندگاری و کیفیت بالای سازه
  • آماده کردن سطوح قطعات جهت انجام انواع آبکاریهای صنعتی – تزئینی یا رنگ.

اجزای دستگاه سندبلاست

  • دیگ سندبلاست
  • کمپرسور باد
  • شلنگ
  • کلاه سندبلاست
  • نازل سندبلاست

ساینده هایی که برای این فرایند مورد استفاده قرار می گیرند طیف گسترده ای از بلاستینگ ها هستند که درجات متفاوتی از سایش و اصطکاک را بر روی سطوح مختلف ایجاد می کنند.

سند بلاست سطوح فلزی

 یکی از معمولی ترین راه ها برای حفاظت مخازن، خطوط لوله، سازه های فلزی مثل اسپلیت تی و بدنه کشتی ها در مقابل عوامل خورنده ی محیط، پوشش به وسیله رنگ ها، رزین ها و عایق ها می باشد. داشتن یک سطح مناسب، تمیز و عاری از هرگونه زنگ زدگی جهت اجرای پوشش لازم و ضروری می باشد .
سازه هایی که در ابعاد کوچک تر ساخته می شوند در تمیز کاری سطوح، از روش های سنگ زنی، سمباده زنی و برس زنی بهره می گیرند اما سازه هایی که در ابعاد وسیع ساخته می شوندبا استفاده از سندبلاست (ماسه پاشی) تمیزکاری می شوند.
عملیات سند بلاست به دو منظور انجام میشود:۱-  زدودن و برطرف نمودن جرم های خارجی و زنگ زدگی و رسیدن به سطح فلز و ۲-  ایجاد زبری یا پروفیل مناسب در سطح فلز جهت چسبندگی بهتر پوشش یا موها.

سند بلاست بوسیله ذرات مختلف مانند ماسه سیلیسی، گریت آهن، پودر اکسید آلومینیوم و غیره انجام می پذیرد که هر کدام سطح مخصوص به خود را از حیث رنگ و درجه صافی ارائه می دهند.هر قدر دانه بندی ذرات درشت تر باشد پروفیل ایجاد شده بر روی سطح زبرتر خواهد بود؛ البته این امر به عوامل دیگری مانند فشار هوای مصرفی و فاصله یا زاویه برخورد ذرات نیز بستگی دارد.

فرایند ساخت اسپلیت تی در ابعاد مختلف به کمک موارد ذکر شده در فوق انجام شده و سپس اسپلیت تی آماده ی بهره برداری بر روی خط لوله خواهد شد. .