اسپلیت تی و WPS

دستورالعمل مشخصات جوشکاری (Welding Procedure Specification) یکی از مهم ترین مستندات در ساخت اسپلیت تی به شمار می رود. از آن جا که بخش اعظم فرایند ساخت این اتصال از طریق حوشکاری انجام می شود تهیه و تدوین استانداردهای مرجع جهت افزایش صریب کیفیت محصول و اطمینان به مشتری بسیار راهگشا خواهد بود. از جمله این دست مستندات WPS یا دستورالعمل مشخصات جوشکاری می باشد که کلیه فرایندهای مربوط به جوشکاری قطعات و اتصالات را تشریح و روشن می نماید.  این مستند شامل روش های اجنما جوشکاری عر یک از اتصالات اسپلیت تی روی یکدیگر، و نیز نکات لازم در انتخاب جوشکاران خواهد بود.

استاندارد WPS باید توسط کسی نوشته شود که توانایی و تبحر لازم در خصوص بازرسی جوش را داشته باشد، با انواع روش های جوشکاری خطوط لوله آشنایی کامل داشته باشد، متریال ها و شرایط کاربردی و اصول جوشکاری روی آن ها را بداند و نیز آشنایی کامل با ضریب خطرات فنی و ایمنی در خصوص رویدادهای مربوط به جوشکاری را داشته باشد. در تدوین این مستند تسلط بر تنش های وارده از نواحی مختلف بر خطوط جوش و تحمل خستگی جوش در مقابل فشارها و تنش های وارد از نکات کلیدی و مهم محسوب می شود که عدم اطلاع از آن ها عملاً صلاحیت فرد مورد نظر برای تدوین WPS ساخت اسپلیت تی را زیر سوال خواهد برد. در صورتی که تدوین کننده WPS اسپلیت تی این اطلاعات را نداشته باشد بدون شک در تدوین بهترین روش برای جوشکاری و ساخت اسپلیت تی دچار مشکل خواهیم شد

در یک مستند WPS برای ساخت و جوشکاری اسپلیت تی متغیرهای متعددی باید تدوین و مورد اشاره قرار گیرند. اولین آن ها نحوه انجام فرایند جوشکاری خواهد بود. باید مشخص شود که جوشکاری به صورت دستی یا خودکار و اتوماتیک انجام خواهد شد.  تدوین مشخصات طرح اتصالی که جوشکاری برای ساخت آن انجام خواهد شد نیز از الزامات اصلی کار محسوب می شود. ذکر فلز پایه یعنی نوع و جنس فلزی که جوشکاری روی آن انجام خواهد شد و نیز ضخامت آن هم از مواردی است که باید بدان اشاره کرد.

بر حسب این اطلاعات می توان در خصوص متریال ها و ابزارهای مورد نظر برای انجام جوشکاری و ساخت اسپلیت تی اظهار نظر کرد. در درجه اول نوع الکترودی که برای جوشکاری مورد استقاده قرار خواهد گرفت از اهمیت بالایی برخوردار است. تدوین کننده WPS باید مشخص کند که بر اساس داده ها و اطلاعات جمع آوری شده چند تعداد پاس جوش  مورد نیاز خواهد بود و در هر پاس از چه نوع الکترودی استفاده خواهد شد. وضعیت و زاویه انجام عملیات جوشکاری از دیگر نکات حائز اهمیتی است که در جوشکاری اسپلیت تی باید مورد توجه قرار گیرد. باید مشخص شود که در هر پاس جوشکاری در زاویه تخت، افقی، عمودی یا بالای سر انجام خواهد شد.

عملیات پیشگرم سازی متریال های جوشکاری و عملیات حرارتی اتصال ساخته شده اسپلیت تی پس از جوشکاری از دیگر آیتم هایی هستند که در WPS در خصوص کم و کیف شان توضیحات لازم داده خواهد شد. عملیات پیشگرم سازی قطعات اسپلیت تی به این منظور انجام می شود که پیش از جوشکاری قطعه دچار آسیب های جانبی نظیر ترکیدن، پیچیدن و مواردی از این دست نشود. همچنین باید اشاره شود که هر قطعه بر حسب نوع متریال خود تا یک دمای مجاز قابلیت های فیزیکی و مکانیکی خود را حفط می کند و اگر دما بیش از آن شود دچار الاستسیته و مواردی از این دست می شود. بنابراین چه در مرحله پیشگرم سازی و چه حین جوشکاری روی قطعات باید این حد مجاز را رعایت کرد و دمایی را به آن تحمیل نکرد که دچار آسیب شود.

عملیات حرارتی تنش زدایی نیز پس از ساخت اسپلیت تی روی آن انجام می شود؛ معمولاً در فرایند جوشکاری قسمی عدم توازن و تعادل در خصوص بخش ها و اجزای متریال فطعه رخ می دهد. چرا که برای مثال بخشی از آن در معرض حرارت جوش دچار تغییرات آلیاژی ای شده است که سایر بخش های از آن مبری بوده اند. لذا به منظور رفع این مسأله و بازگرداندن تعادل آلیاژی به قطعه، اسپلیت تی را در یک دمای متعادل حرارت می دهند و به مرور حرارت را بالا می برند تا تنش های ایجاد شده در نواحی جوش به مرور همسان و متعدال شوند و قطعه به همگنی و یکنواختی مورد نظر دست یابد.

موارد ذکر شده بخشی از مستندات WPS بود که در خصوص جوشکاری قطعات اسپلیت تی روی یکدیگر و ساخت این اتصال خطوط لوله می بایست مورد توجه قرار گیرند. اتصال اسپلیت تی با توجه به نقش و کارکرد مهمی که در انشعابات خطوط لوله دارد باید تا جای ممکن از هر لحاظ مورد توجه ویژه قرار گیرد تا هیچ متغیر آسیب زایی در کار باقی نماند. در صورتی که نسبت به هر یک از متغیرها اهمال و بی توجهی شود بروز کوچک ترین آسیب و ایراد در این اتصال می توان هزینه های گزاف بر مجموعه صنعتی تحمیل کند. کافی است که به دلیل بی توجهی به فرایند جوشکاری ما با ایراداتی نظیر ترک جوش مواجه شویم. خصوصاً که اگر این دست ایرادات خود را پس از نصب و در فاز بهره برداری نشان دهند. در این شرایط چاره ای جز تعطیل کردن خط، انسداد خط یا انجام اقدامات اصلاحی با هزینه زمانی، انسانی و مالی بالاتر نخواهد بود. بنابراین نکته در این است که این متغیرها و نکات مربوط به آن ها حتما باید پیشاپیش و قبل از آغاز عملیات ساخت اسپلیت تی مورد شناسایی قرار گرفته شده باشند تا در فرایند هیچ اختلالی به وجود نیاید. در صورت رعایت تمامی این نکات، پروسه ساخت اسپلیت تی در کمترین زمان ممکن با بیشترین کیفیت به انجام خواهد رسید و تحویل مشتری داده خواهد شد.